Η παρούσα μελέτη αφορά στο επαγγελματικό περίγραμμα του/της «Βοηθού Εργοθεραπείας». Ο Βοηθός Εργοθεραπείας είναι μία σχετικά καινούργια ειδικότητα στην Ελλάδα. Αναφέρεται σε επαγγελματίες υγείας που εργάζονται υπό την επίβλεψη εργοθεραπευτών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, προκειμένου να συνεισφέρουν στην αποκατάσταση και ευρωστία των ευάλωτων ατόμων. Ο απώτερος στόχος τους είναι να βοηθήσουν τα άτομα στην αποτελεσματική εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων, ώστε να απολαμβάνουν περισσότερη ανεξαρτησία και καλύτερη ποιότητα ζωής. Ο Βοηθός Εργοθεραπείας συμμετέχει στη θεραπευτική παρέμβαση που έχει σχεδιαστεί από τον εργοθεραπευτή, για τον κάθε θεραπευόμενο. Η παρέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως η εκπαίδευση σε μετακινήσεις και μεταφορές με αναπηρικό αμαξίδιο, θεραπευτικές ασκήσεις για κινητικές, αναπτυξιακές και γνωστικές δυσλειτουργίες, εκπαίδευση στις βασικές «Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής», κ.ά. Καθώς η Εργοθεραπεία, ως επιστήμη, δρα σε ένα ευρύ πεδίο δυσλειτουργιών και αναγκών των ανθρώπων, ο Βοηθός Εργοθεραπείας μπορεί να εργαστεί σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, όπως Νοσοκομεία, Κέντρα Αποκατάστασης, Αναπτυξιακά Κέντρα, Φορείς Ψυχικής Υγείας κ.ά.

Ο Βοηθός Εργοθεραπείας εκτελεί, επίσης, βασικά καθήκοντα γραφείου, όπως προγραμματισμό ραντεβού, απάντηση σε τηλεφωνικές κλήσεις και e-mails, τήρηση του ιατρικού και εργοθεραπευτικού ιστορικού του ατόμου και παραγγελία εργοθεραπευτικών υλικών. Συμμετέχει στην οργάνωση του θεραπευτικού πλαισίου, αναλαμβάνοντας την επάρκεια και ανανέωση των υλικών, την εργονομική διαρρύθμιση του χώρου όταν κρίνεται απαραίτητο και τη διασφάλιση των απαιτούμενων συνθηκών υγιεινής και αντισηψίας. Επίσης, συμμετέχει στη διεπιστημονική θεραπευτική ομάδα και συνεργάζεται με άλλες παραϊατρικές ειδικότητες.

Στο τρέχον επαγγελματικό περίγραμμα, αναλύονται λεπτομερώς η φύση της εργασίας και τα καθήκοντά του, καθώς και οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που πρέπει να διαθέτει προκειμένου να αντεπεξέλθει με επάρκεια στον ρόλο του.

The present study concerns the occupational profile of the “Occupational Therapy Assistant”. The Occupational Therapy Assistant is a relatively new specialty in Greece. It refers to health professionals who work under the supervision of Occupational Therapists, in order to contribute to the rehabilitation and well-being of vulnerable individuals. Their ultimate goal is to help individuals to perform daily activities effectively, so they can enjoy greater independence and a better quality of life. The Occupational Therapy Assistant participates in the therapeutic intervention designed for each patient by the Occupational Therapist. The intervention may include activities such as mobility training and wheelchair support, therapeutic exercises for motor, developmental and cognitive dysfunctions, training on basic activities of daily living, etc. As Occupational Therapy, as science, works on a wide range of people’s dysfunctions and needs, the Occupational Therapy Assistant may work in many different contexts, such as Hospitals, Rehabilitation Centers, Centers for Developmental Disorders, Mental Health Institutes etc.

The Occupational Therapy Assistant also performs basic office duties such as scheduling appointments, answering phone calls and e-mails, informing the individual’s medical and occupational therapy history and ordering occupational therapy materials. The Occupational Therapy Assistant organizes the therapeutic framework, being in charge of the adequacy and renewal of materials, the ergonomic layout of the environment when deemed necessary and ensuring the required hygiene and antisepsis conditions are met. They also participate in the multidisciplinary therapeutic team and collaborate with other paramedical specialties.

The following occupational profile details the nature of the job and its duties, as well as the required knowledge, skills and abilities one must possess in order to adequately cope with their role.

Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Βοηθού Εργοθεραπείας».

Το επαγγελματικό περίγραμμα συνιστά μια κωδικοποιημένη αποτύπωση του περιεχομένου του επαγγέλματος, καθώς και των απαιτούμενων για την άσκησή του προσόντων, όπως ορίζονται στην υπ΄αριθμ. 110988 ΚΥΑ (ΦΕΚ 566/8.5.06) με περιεχόμενο «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Αντίστοιχα, το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αξιοποιεί στο ακέραιο την «πρώτη ύλη» του επαγγελματικού περιγράμματος και διατυπώνει τις ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

Η δομή, το περιεχόμενο και ο τρόπος παρουσίασης της μελέτης, δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλαπλές ομάδες απεύθυνσης, εξυπηρετώντας διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.

Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί από:

• εργαζόμενους ή ανέργους, ως εργαλείο πληροφόρησης για το επάγγελμα ή περιγραφής και τεκμηρίωσης των γνώσεων/δεξιοτήτων/ικανοτήτων τους,
• υπηρεσίες απασχόλησης και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, κατά τη παροχή των υπηρεσιών τους
• φορείς εκπαίδευσης/κατάρτισης, για να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους,
• επιχειρήσεις, για να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δεξιότητες και τα προσόντα των εργαζομένων στις σχετικές θέσεις εργασίας.

Η μελέτη ακολουθεί ένα δομημένο πρότυπο με συγκεκριμένες μεθοδολογικές προδιαγραφές που ορίζονται στις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων^[1], οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. ΓΔ/12832/15-04-21 Απόφαση της υπ’ αριθμ. 443ης/14-04-21 Συνεδρίασης του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εμπεριέχει: i) την εισαγωγή, ii) τη σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, iii) την ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος, iv) τη βιβλιογραφία και v) το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων.

i) Η εισαγωγή προσδιορίζει αδρά το περιεχόμενο της μελέτης και τον τρόπο αξιοποίησής της.

ii) Η σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, παρουσιάζει περιληπτικά τις βασικές πληροφορίες της ανάλυσης του επαγγέλματος.

iii) Η ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:

• Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας.
• Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας – «προδιαγραφές».

1 Όπου στο κείμενο του επαγγελματικού περιγράμματος αναφέρεται ο όρος «Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης» ή το αρκτικόλεξο «Ι.Ε.Κ.», νοούνται οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης ή το αρκτικόλεξο «Σ.Α.Ε.Κ.», αντίστοιχα. Σχετ. παρ.2, άρθρο 3 του ν. 5082/2024 (Α’9)
2 Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021) Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων, Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ.

• Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση του
επαγγέλματος / ειδικότητας.
• Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων
προσόντων.
• Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων
και ικανοτήτων.

Στην Ενότητα Α καταγράφονται οι γενικότερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές και άλλες αλλαγές που το επηρεάζουν, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκησή του.

Στην Ενότητα Β αποτυπώνεται το περιεχόμενο του επαγγέλματος. Αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ₁ έως ΚΕΛ_ν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Για κάθε ΕΕΛ προσδιορίζονται τα Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης (ΚΕΑ) και το Εύρος Εφαρμογής (ΕυΕ) της.

Στην Ενότητα Γ αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εκτέλεση κάθε ΕΕΛ.

Στην Ενότητα Δ καταγράφονται οι διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

Στην Ενότητα Ε οι ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.

iv) Στη βιβλιογραφία παρατίθενται βιβλία, άρθρα κ.λπ. πάνω στα οποία στηρίζεται η συγγραφή των ενοτήτων του επαγγελματικού περιγράμματος ενώ, παράλληλα, συνιστούν προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο ή στο επάγγελμα.

Για την ανάπτυξη της παρούσας μελέτης συστάθηκε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν οι κ.κ. Αναλυτή Αλεξάνδρα (συγγραφέας), η κα Ηλιάννα Βέργου (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργαζομένων, εν προκειμένω της ΓΣΕΕ), ο κος Σταφυλίδης Ανδρέας (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής εργοδοτικής οργάνωσης, εν προκειμένω της ΕΣΕΕ), η κα Σιέττου Ελένη (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) , η κα. Τσεγγελίδου Ευθαλία (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) και ο κος Παπαδημητρίου Γ. Παναγιώτης (σύμβουλος επαγγελματικού περιγράμματος).

Η τελική σύνθεση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα, με την υποστήριξη των επιστημονικών στελεχών του ΚΑΕΛΕ ΕΣΕΕ, κ.κ. Χρήστου Συρομάχου και Μαρίας Περγιουδάκη, υπό την επιστημονική εποπτεία του Διευθυντή του ΚΑΕΛΕ ΕΣΕΕ κου Δημήτρη Πρίφτη.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Ο Βοηθός Εργοθεραπείας συνδράμει τους εργοθεραπευτές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Συνεργάζεται με τον εργοθεραπευτή για
τη θεραπεία και αποκατάσταση ατόμων τα οποία δυσκολεύονται να εκτελέσουν έργα και «Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής»
ή/και εμφανίζουν δυσκολίες στην ισότιμη κοινωνική συμμετοχή, λόγω ασθενειών, δυσλειτουργιών και αναπηριών. Πιο αναλυτικά,
απευθύνεται σε άτομα με ψυχικές, αναπτυξιακές, κινητικές, νευρολογικές, αισθητηριακές και γνωστικές διαταραχές ή άτομα με
κοινωνικούς περιορισμούς, όπως για παράδειγμα άτομα τρίτης ηλικίας, φυλακισμένους, εξαρτημένους, κ.α.
Ο Βοηθός Εργοθεραπείας εργάζεται με άτομα, ομάδες και κοινότητες, και τους βοηθά να βελτιώσουν την ικανότητά τους να
ασκούν τις δραστηριότητες της καθημερινότητάς τους, μέσω ανάπτυξης των δεξιοτήτων τους, τροποποίησης του περιβάλλοντος
και αντιστάθμισης των ελλειμμάτων με προσαρμογές και βοηθήματα. Οργανώνει την καταγραφή των δεδομένων της θεραπείας
και τον χώρο των θεραπειών, ενώ συμμετέχει στην εργοθεραπευτική παρέμβαση ακολουθώντας το πλάνο παρέμβασης που έχει
καθοριστεί από τον εργοθεραπευτή.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Ο Βοηθός Εργοθεραπείας απασχολείται σε διάφορα πλαίσια του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα, όπως:
− Νοσοκομεία (Γενικά, Ορθοπεδικά, Παιδιατρικά, Ψυχιατρικά)
− Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια περίθαλψη
− Δομές για ηλικιωμένους
− Κέντρα Αποκατάστασης
− Αναπτυξιακά Κέντρα
− Δομές Κοινοτικής Ψυχικής Υγείας
− Κέντρα απεξάρτησης
− Σχολεία όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης
− Ειδικά σχολεία
− Βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί
− Κατασκηνώσεις και κατασκηνώσεις ΑμεΑ
− Καταστήματα Κράτησης – Σωφρονιστικά Ιδρύματα
− Θεραπευτήρια
− Ιδρύματα Χρονίων Παθήσεων
− Δημόσιες και ιδιωτικές δομές σχετικές με την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση
(Bureau of Labor Statistics, n.d.; CAOT, 2018; Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς, 2017).
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Επί του παρόντος, δεν απαιτείται έκδοση άδειας ούτε υπάρχουν ειδικές προϋποθέσεις για την άσκηση της επαγγελματικής
δραστηριότητας. Απαιτείται μόνο το Δίπλωμα Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης της ειδικότητας «Βοηθός Εργοθεραπείας»
(Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού [ΕΟΠΠΕΠ], χ.χ.)
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ
Βοηθός Εργοθεραπείας

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ
Για το επάγγελμα του Βοηθού Εργοθεραπείας δραστηριοποιείται ο Σύλλογος Βοηθών Εργοθεραπείας Ελλάδας «Επί το Έργον»,
που ιδρύθηκε το 2023.

Σχετικά με το επάγγελμα του εργοθεραπευτή υπάρχει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών, ο οποίος ιδρύθηκε το 2017 με
τον Ν. 4461/2017. Επί του παρόντος, δεν εκπροσωπεί τον Βοηθό εργοθεραπείας.
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
− Επιμελείται το ιστορικό του θεραπευόμενου
− Μεριμνά για την τήρηση του θεραπευτικού προγράμματος
− Επιμελείται την εικόνα και λειτουργικότητα του χώρου των θεραπειών
− Ελέγχει την υγιεινή και ασφάλεια στον χώρο της Εργοθεραπείας
− Επιμελείται την προετοιμασία του θεραπευόμενου για τη συνεδρία
− Συμμετέχει στην εργοθεραπευτική αξιολόγηση του θεραπευόμενου
− Συμμετέχει στην εκτέλεση τεχνικών Εργοθεραπείας
− Συμμετέχει στη θεραπευτική ομάδα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ
− Αναγνώριση των «Δραστηριοτήτων Καθημερινής Ζωής» και των τομέων τους
− Ανθρώπινη ανάπτυξη
− Ανθρώπινη φυσιολογία
− Αποκωδικοποίηση του οργανογράμματος της υπηρεσίας υγείας
− Αρχειοθέτηση και ταξινόμηση φακέλου θεραπευόμενου
− Αρχές Δημόσιας Υγείας
− Αρχές εκπαίδευσης στις τεχνικές των «Δραστηριοτήτων Καθημερινής Ζωής»
− Αρχές εργονομικής διευθέτησης του χώρου
− Αρχές «θεραπευτικής χρήσης εαυτού»
− Αρχές και κανόνες συμπεριφοράς και εξυπηρέτησης ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας πληθυσμού
− Αρχές Συμβουλευτικής
− Αρχές της ομαδικής θεραπείας
− Βασικές αρχές διαχείρισης αποθήκης
− Βασικές αρχές επικοινωνίας για την παραγγελία και την προμήθεια των υλικών
− Βασικές αρχές και κανόνες επαγγελματικής συμπεριφοράς και επικοινωνίας
− Βασικές αρχές και κανόνες ταξινόμησης προϊόντων και υλικών
− Βασικές αρχές Νευρολογίας
− Βασικές αρχές Παθολογίας
− Βασικές αρχές παροχής Α΄ βοηθειών
− Βασικοί κανόνες υγιεινής, καθαριότητας και αντισηψίας
− Βοηθήματα μετακίνησης και μεταφοράς των θεραπευόμενων
− Γνώσεις εξειδικευμένου καθαρισμού χώρων υψηλού κινδύνου ή/και με ευάλωτους πληθυσμούς (χώροι υγείας, νοσοκομεία,
δομές για την Γ΄ Ηλικία κ.ά.)
− Δημιουργικές τέχνες και χρήση τους στη θεραπεία.
− Διαδικασίες σύγκρισης των αποτελεσμάτων μεταξύ αξιολογήσεων διαχρονικά
− Διεκπεραίωση εργασιών γραφείου
− Είδη αποκατάστασης
− Ειδική δεοντολογία των επαγγελμάτων υγειονομικής περίθαλψης
− Εξατομίκευση και τροποποίηση της θεραπευτικής δραστηριότητας
− Εξειδικευμένα αξιολογικά τεστ και ειδικές δοκιμασίες
− Εξειδικευμένα προγράμματα υποστηρικτικής τεχνολογίας
− Εξειδικευμένες τεχνικές και μέθοδοι μεταφοράς των θεραπευόμενων
− Επίγνωση της εξειδίκευσης της κάθε θεραπευτικής ειδικότητας
− Επικοινωνία και εξυπηρέτηση των θεραπευόμενων
− Εργοθεραπευτικά υλικά
− Θεσμικό πλαίσιο διαφύλαξης προσωπικών και ευαίσθητων δεδομένων
− Θέσπιση στόχων βάσει των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης
− Θεωρία της Ψυχολογίας
− Θεωρίες της Εργοθεραπείας
− Κανόνες λειτουργίας του εκάστοτε θεραπευτικού πλαισίου
− Καταγραφή και ενημέρωση χρονοδιαγράμματος των συνεδριών
− Κατασκευή ναρθήκων, βοηθημάτων και προσαρμογών.
− Κινησιολογία
− Οργάνωση υπηρεσιών
− Ορολογία της επιστήμης της Εργοθεραπείας
− Σωστή και ασφαλής τοποθέτηση του θεραπευόμενου στον χώρο συνεδριών
− Σωστή τοποθέτηση στο αμαξίδιο ή την καρέκλα, που αποτρέπει τη δυσφορία του θεραπευόμενου
− Ταξινόμηση των απαραίτητων δεξιοτήτων για τη λειτουργικότητα του ατόμου
− Ταξινόμηση των εργοθεραπευτικών υλικών ανά είδος δεξιοτήτων
− Τομείς λειτουργικής ενασχόλησης και δεξιότητες που αξιολογούνται στην εργοθεραπευτική παρέμβαση
− Τυπικές διαδικασίας απογραφής των υλικών καθαριότητας
− Τυπικές διαδικασίες απογραφής των θεραπευτικών υλικών
− Τυπική γνώση εργασιών γραφείου
− Ψυχομετρικά χαρακτηριστικά των αξιολογικών δοκιμασιών
ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
− Αναγνώριση των ελλειμμάτων και αναγκών του θεραπευόμενου
− Αξιολόγηση δυνητικά επείγουσας κατάστασης για τον θεραπευόμενο
− Αξιολόγηση κινδύνων για τους θεραπευόμενους
− Απολύμανση των εργαλείων της Εργοθεραπείας
− Διασφάλιση της ορθής διαχείρισης των συνεδριών των ασθενών
− Διαχείριση των δεδομένων των χρηστών υγειονομικών υπηρεσιών
− Επικοινωνία με χρήστες υγειονομικών υπηρεσιών
− Επιτήρηση θεραπευόμενων ατόμων
− Εφαρμογή μεθόδων στοχοθεσίας
− Εφαρμογή οδηγιών και προδιαγραφών χρήσης, συντήρησης και φύλαξης των εργοθεραπευτικών υλικών
− Εφαρμογή τεχνικών Εργοθεραπείας
− Εφαρμογή τεχνικών και μεθόδων μεταφοράς και μετακίνησης των θεραπευόμενων
− Εφαρμογή των δεοντολογικών κανόνων του απορρήτου και της εχεμύθειας
− Καταγραφή της προόδου των χρηστών των υγειονομικών υπηρεσιών σχετικά με τη θεραπεία
− Οργάνωση των συνεδριών
− Παροχή οδηγιών για τη χρήση του θεραπευτικού εξοπλισμού
− Παροχή συμβουλευτικής στον θεραπευόμενο και τους φροντιστές του
− Παροχή συμβουλών για εργονομική διευθέτηση του περιβάλλοντος οικίας και εργασίας
− Συμμετοχή σε ομαδικές θεραπευτικές συνεδρίες
− Τεχνικές παρατήρησης της προόδου των ασθενών που λαμβάνουν θεραπεία
− Τήρηση κλινικών κατευθυντήριων γραμμών
− Τήρηση της επαγγελματικής δεοντολογίας και των κανόνων του εκάστοτε θεραπευτικού πλαισίου
− Τήρηση του θεσμικού πλαισίου διαφύλαξης προσωπικών και ευαίσθητων δεδομένων
− Υποβοήθηση κατά την εκτέλεση εργοθεραπευτικών σωματικών ασκήσεων
− Υποστήριξη και συμπαράσταση στον χρήστη υγειονομικών υπηρεσιών και στους φροντιστές του
− Χειρισμός βοηθημάτων μετακίνησης και μεταφοράς των θεραπευόμενων
− Χειρισμός προγραμμάτων υποστηρικτικής τεχνολογίας
− Χρήση μεθόδων αρχειοθέτησης / ταξινόμησης υλικών
− Χρήση των ενδεδειγμένων καθαριστικών και αντισηπτικών προϊόντων

Ο προτεινόμενος τίτλος επαγγέλματος είναι «Βοηθός Εργοθεραπείας», καθώς αποδίδει επαρκώς τις διαστάσεις του επαγγέλματος, ενσωματώνοντας και τον τίτλο που χρησιμοποιείται στη διεθνή αγορά εργασίας. Ο κωδικός του επαγγέλματος στο σύστημα ταξινόμησης ISCO-08 είναι 2269.5 (European Skills, Competences, Qualifications and Occupations–08 [ESCO-08], 2023).

Ο Βοηθός Εργοθεραπείας συνδράμει τους εργοθεραπευτές. Συνεργάζεται με τον εργοθεραπευτή για τη θεραπεία και αποκατάσταση ατόμων τα οποία δυσκολεύονται να εκτελέσουν έργα και «Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής» ή/και εμφανίζουν δυσκολίες στην ισότιμη κοινωνική συμμετοχή, λόγω ασθενειών, δυσλειτουργιών και αναπηριών. Πιο αναλυτικά, απευθύνεται σε άτομα που εμφανίζουν ψυχικές, αναπτυξιακές, κινητικές, νευρολογικές, αισθητηριακές και γνωστικές διαταραχές ή άτομα με κοινωνικούς περιορισμούς, όπως για παράδειγμα άτομα τρίτης ηλικίας, φυλακισμένους, εξαρτημένους, κ.α.

Ο Βοηθός Εργοθεραπείας εργάζεται με άτομα, ομάδες και κοινότητες, και τους βοηθά να βελτιώσουν την ικανότητά τους να ασκούν τις δραστηριότητες της καθημερινότητάς τους, μέσω ανάπτυξης των δεξιοτήτων τους, τροποποίησης του περιβάλλοντος και αντιστάθμισης των ελλειμμάτων με προσαρμογές και βοηθήματα. Οργανώνει την καταγραφή των δεδομένων της θεραπείας και τον χώρο των θεραπειών, ενώ συμμετέχει στην εργοθεραπευτική παρέμβαση ακολουθώντας το πλάνο παρέμβασης που έχει καθοριστεί από τον εργοθεραπευτή (The American Journal of Occupational Therapy [AJOT], 2019; Bureau of Labor Statistics, n.d.; Canadian Association of Occupational Therapy [CAOT], 2018).

Πλησιέστεροι κωδικοί για την αντιστοίχιση του επαγγέλματος με το ισχύον Σύστημα Ταξινόμησης Κλάδων ΣΤΑΚΟΔ (Ελληνική Στατιστική Αρχή [ΕΛΣΤΑΤ], 2023):

86 Δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας

86.10 Νοσοκομειακές Δραστηριότητες

86.90 Άλλες δραστηριότητες ανθρώπινης υγείας

87 Δραστηριότητες παροχής στέγης και φιλοξενίας (Δραστηριότητες Ιδρυμάτων Κοινωνικής Πρόνοιας με παροχή καταλύματος)

87.20 Δραστηριότητες παροχής στέγης και περίθαλψης για άτομα με νοητική υστέρηση, ψυχολογικές διαταραχές και χρήση ουσιών

87.3 Δραστηριότητες παροχής στέγης και περίθαλψης για ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρία

88 Δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας χωρίς παροχή καταλύματος

88.1 Δραστηριότητες κοινωνικής μέριμνας χωρίς παροχή καταλύματος για ηλικιωμένους και άτομα με αναπηρία

Σύμφωνα με την Τυποποιημένη Διεθνή Ταξινόμηση Επαγγελμάτων (International Standard Classification of Occupations – ISCO-08) το επάγγελμα ταξινομείται ως εξής (ESCO-08, 2023):

22: Επαγγελματίες του τομέα της υγείας

226: Άλλοι επαγγελματίες του τομέα της υγείας

2269: Επαγγελματίες του τομέα της υγείας

Οι αρχές της επιστήμης της Εργοθεραπείας τέθηκαν τον 18^ο αι. και προέκυψαν από τις κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που συντελούνταν εκείνη την εποχή και οδήγησαν στην ανάπτυξη των ανθρωπιστικών θεωριών. Με τη Γαλλική Επανάσταση (1789) και την έναρξη της εποχής του Διαφωτισμού, άρχισε να διαφαίνεται κάποια θετική αλλαγή στην αντιμετώπιση των ασθενών, κυρίως στον ψυχιατρικό τομέα, καθώς μέχρι τότε τα άτομα με ψυχική νόσο θεωρούνταν επικίνδυνα και ανίατα, με αποτέλεσμα οι συνθήκες διαβίωσης στα ψυχιατρικά νοσοκομεία να είναι άθλιες.

^ο

Η χρήση της δραστηριότητας και του έργου αρχίζει να κερδίζει έδαφος, αρχικά στον χώρο της ψυχικής υγείας, με σημαντικό ορόσημο τη δράση του ψυχιάτρου Philippe Pinnel το 1796, που πρώτος αποφασίζει να αφαιρέσει τις αλυσίδες από ορισμένους ψυχικά ασθενείς και να συστήσει στα συγγράμματά του τη χρήση σωματικών και χειρωνακτικών εργασιών ως μέσο θεραπείας (Νασιάκου κ.ά., 1999; Σύρρου-Κωστάκη, 2006).Μαζί με τον Samuel Turke εισάγει την Ηθική Θεραπεία (Moral Therapy) με στόχο την αλλαγή της απάνθρωπης νοσηλείας και περίθαλψης, η οποία, κατά μία έννοια, αποτελεί την απαρχή της επιστήμης της Εργοθεραπείας. Η κεντρική αρχή της Ηθικής Θεραπείας ήταν η υπόθεση πως η συμμετοχή του ατόμου σε δραστηριότητες και έργα της καθημερινότητας τού έδινε τη δυνατότητα να διατηρήσει ένα ικανοποιητικό επίπεδο λειτουργικότητας και ανεξαρτησίας, προάγοντας την ποιότητα ζωής του (Νασιάκου κ.ά., 1999; Σύρρου-Κωστάκη, 2006 ).

Το 1914 καθιερώνεται ο όρος Εργοθεραπεία (Occupational Therapy) από τον George Barton (1871 – 1923) και το 1915 εκδίδεται το πρώτο ολοκληρωμένο βιβλίο για την ειδικότητα της Εργοθεραπείας από τον W.R. Dunton με τον τίτλο «Εργοθεραπεία – ένας οδηγός για Νοσοκόμες». Με πρωτοβουλία του W.R. Dunton δημιουργείται η «Εθνική Οργάνωση για την Προώθηση της Εργοθεραπείας» η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε «Αμερικανικός Σύλλογος Εργοθεραπείας», ονομασία που διατηρεί έως σήμερα (AJOT 2020; Αλεξιάδης, 2017; Παπαγεωργίου 2016; Σύρρου-Κωστάκη, 2006).

«Εργοθεραπεία – ένας οδηγός για Νοσοκόμες».«Εθνική Οργάνωση για την Προώθηση της Εργοθεραπείας»«Αμερικανικός Σύλλογος Εργοθεραπείας»,

Με τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και την επιστροφή πολλών ανάπηρων στρατιωτών, αναδύεται η ανάγκη ένταξής τους σε προγράμματα αποκατάστασης. Έτσι, το βάρος μετατοπίζεται από τις ψυχιατρικές νόσους στον τομέα της φυσικής αποκατάστασης και σε άτομα με σωματική αναπηρία, εγκαινιάζοντας ένα νέο πεδίο εφαρμογής της Εργοθεραπείας.

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Εργοθεραπευτών (World Federation of Occupational Therapy – W.F.O.T.) ιδρύθηκε στις 7 Απριλίου 1952. Τα επόμενα χρόνια και μέχρι σήμερα, σταδιακά διαμορφώνονται η δεοντολογία του επαγγέλματος και οι επιστημονικές βάσεις της Εργοθεραπείας, και οι εργοθεραπευτές ξεκινούν να προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών (AJOT 2020; Αλεξιάδης, 2017; Παπαγεωργίου 2016; Σύρρου-Κωστάκη, 2006.).

Στην Ελλάδα, ιδρύεται το Τμήμα Εργοθεραπείας το 1977, στην Ανώτερη Σχολή Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Κέντρου Ανώτερης Τεχνολογικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Κ.Α.Τ.Ε.Ε.). Το 1984 έγινε κατάργηση των Κ.Α.Τ.Ε.Ε και δημιουργήθηκε το Τμήμα Εργοθεραπείας των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Τ.Ε.Ι.). Έτσι το Τμήμα Εργοθεραπείας εντάσσεται στη Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας (Σ.Ε.Υ.Π) του Τ.Ε.Ι Αθήνας. Το 2018 δημιουργείται το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑ.Δ.Α.), ως αποτέλεσμα της συγχώνευσης του Α.Τ.Ε.Ι. Αθήνας και του Α.Τ.Ε.Ι. Πειραιά, στο οποίο εντάσσεται και το Τμήμα Εργοθεραπείας. Με τον Ν. 4610/2019 – ΦΕΚ 70/Α/07-05-2019 ιδρύεται το Τμήμα Εργοθεραπείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, το οποίο αποτελεί το δεύτερο Τμήμα Εργοθεραπείας στη Δημόσια Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα (Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών [ΠΣΕ], χ.χ.β).

Η νομοθετική κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων επιτυγχάνεται το 1989 με το υπ’ αριθμόν 83/7-2-89 Προεδρικό Διάταγμα. Ο Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών ιδρύθηκε στις 12/12/1981 και το 1992 η χώρα μας συνδέθηκε με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Εργοθεραπευτών (World Federation of Occupational Therapists – W.F.O.T.) (Κουλουμπή, 2016; Παπαγεωργίου, 2016; Σύρρου-Κωστάκη, 2006). Το 2017 μετονομάζεται σε Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών (ΠΣΕ, χ.χ.β).

Με τον Ν. 4186/2013 εισάγεται η ειδικότητα του Βοηθού Εργοθεραπείας στα Ιδρύματα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.), οι οποίοι συνδράμουν τους πτυχιούχους εργοθεραπευτές σχεδόν σε όλα τα πεδία δράσης τους.

Ο όρος «Βοηθός Εργοθεραπείας» αφορά ένα σύνολο εργαζομένων στον κλάδο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την ανθρώπινη υγεία και την αποκατάσταση. Στον ευρωπαϊκό χώρο, η ανάγκη για υπηρεσίες αποκατάστασης έχει αυξηθεί, ιδιαίτερα για ασθενείς με χρόνιες παθήσεις και αναπηρίες, καθώς και για άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές, δυσκολίες κοινωνικής ένταξης, προβλήματα ψυχικής υγείας κ.ά. Σε διεθνές επίπεδο, το επάγγελμα της Εργοθεραπείας βρίσκεται επίσης σε άνοδο και, σύμφωνα με την Υπηρεσία Στατιστικών Στοιχείων των Η.Π.Α., αναμένεται να αναπτυχθεί με ταχύτερο ρυθμό από τον μέσο όρο, συγκριτικά με άλλα επαγγέλματα (McDonald & Levine, 2022).

Στην Ελλάδα ο Βοηθός Εργοθεραπείας μπορεί, προς το παρόν, να εργαστεί κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Η ζήτηση για το επάγγελμα της Εργοθεραπείας βαίνει αυξανόμενη λόγω της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και λόγω της αναγνώρισης της προσφοράς της Εργοθεραπείας σε άτομα με δυσκολίες πάσης φύσης.

Τα θεραπευτήρια και τα κέντρα αποκατάστασης στην Ελλάδα βρίσκονται κυρίως σε αστικές περιοχές και μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. Μπορεί να λειτουργούν υπό την εποπτεία μεγαλύτερων νοσοκομειακών μονάδων ή να αποτελούν αυτόνομες εγκαταστάσεις που εξειδικεύονται σε υπηρεσίες αποκατάστασης. Αρμόδιο για τη ρύθμιση και την αδειοδότησή τους είναι το Υπουργείο Υγείας, το οποίο θέτει τα κριτήρια και πρότυπα που πρέπει να πληρούνται για τη λειτουργία τους.

Σύμφωνα με την απογραφή των θεραπευτηρίων Δημοσίου Δικαίου για το έτος 2021 της ΕΛΣΤΑΤ, το 63,7% των θεραπευτηρίων ήταν Γενικά, το 31,1% Ειδικά θεραπευτήρια διαφόρων ειδικοτήτων και το 5,2% Μικτά. Ο μεγαλύτερος αριθμός των Ειδικών θεραπευτηρίων είναι Νευροψυχιατρικά με ποσοστό 16,9% και με μεγάλη διαφορά ακολουθούν τα Μαιευτικά – Γυναικολογικά με 5,2%, αντίστοιχα (ΕΛΣΤΑΤ, 2023).

Αναφορικά με την ποσοστιαία κατανομή των θεραπευτηρίων στις 13 Περιφέρειες της Χώρας κατά το έτος 2021, τα περισσότερα θεραπευτήρια (267 θεραπευτήρια που αποτελούν το 32,7% του συνόλου των θεραπευτηρίων της Ελλάδας) βρίσκονταν στην Περιφέρεια της Αττικής, με δεύτερη σε ποσοστό την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (42 θεραπευτήρια, 15,7% του συνόλου) και Τρίτη τη Θεσσαλία (32 θεραπευτήρια, 12,0% του συνόλου). Το μικρότερο ποσοστό θεραπευτηρίων παρατηρήθηκε στις Περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Ηπείρου και Βορείου Αιγαίου, όπου συνολικά και στις τρεις προαναφερθείσες Περιφέρειες είναι μόλις 20 και αντιστοιχούν στο 7,4% του συνόλου των θεραπευτηρίων της χώρας (ΕΛΣΤΑΤ, 2023).

Την τετραετία 2018-2021 (κατά τη διάρκεια της οποίας ξέσπασε και η παγκόσμια υγειονομική κρίση του Covid-19) παρατηρήθηκε αύξηση κατά 4,5% στον πληθυσμό του Ιατρικού Προσωπικού, που απασχολείται υπό το καθεστώς μόνιμης εργασίας (πλήρους ωραρίου) στα θεραπευτήρια, ενώ το έτος 2021, σε σχέση με το 2020, η αύξηση ήταν 2,0%. Για την περίοδο 2018-2021 παρατηρείται αύξηση κατά 9,6% στο Νοσηλευτικό Προσωπικό, 6,7% στο Παραϊατρικό Προσωπικό (Εργοθεραπευτές, Τεχνολόγοι Εργαστηρίων και Βοηθοί Εργαστηρίων, Τεχνολόγοι Ακτινολόγοι, Χειριστές – Εμφανιστές, Φυσικοθεραπευτές, Λογοθεραπευτές) και 8,4% στο Βοηθητικό Νοσηλευτικό Προσωπικό των θεραπευτηρίων (βοηθοί θαλάμου, τραυματιοφορείς, άλλες βοηθητικές ειδικότητες) (ΕΛΣΤΑΤ, 2023).

Αντίστοιχα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας (Μονάδες ΑμεΑ, Προστασίας Παιδιού, Αποθεραπείας και Αποκατάστασης και Φροντίδας Ευπαθών Ομάδων), το 2021 λειτουργούσαν συνολικά 78 Μονάδες οι οποίες απασχολούσαν περί τους 2903 εργαζόμενους (ΕΛΣΤΑΤ, 2022α).

Είναι δύσκολο να προσδιοριστούν επακριβώς οι τάσεις στην ελληνική αγορά για το επάγγελμα του εργοθεραπευτή συγκεκριμένα, κυρίως λόγω έλλειψης ανάλογων στοιχείων από τα αρμόδια Υπουργεία και τις Διευθύνσεις Υγιεινής για τη συγκεκριμένη ειδικότητα. Επίσης, δεν υπάρχουν στατιστικά δεδομένα για τον ακριβή αριθμό των επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα όπου απασχολούνται εργοθεραπευτές.

Ωστόσο, όπως έχει οριστεί με το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης Δημόσιας Υγείας 2021 – 2025» του Υπουργείου Υγείας, η υγεία αποτελεί έναν τομέα ο οποίος αναπτύσσεται σημαντικά. Τα τελευταία χρόνια, μετά και την παγκόσμια υγειονομική κρίση της πανδημίας του Covid-19, αυξάνεται συνεχώς η ανάγκη για ειδικότητες που απασχολούνται σε αυτόν τον τομέα (ΕΛΣΤΑΤ, 2022β; Υπουργείο Υγείας, 2021).

Όπως προαναφέρθηκε, ο αριθμός τόσο των επιχειρήσεων, όσο και των εργαζομένων στον τομέα αυτό, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, λόγω έλλειψης των αντίστοιχων στατιστικών στοιχείων. Παρόλο που ένας εργοθεραπευτής δύναται να εργάζεται ως αυτοαπασχολούμενος ή ελεύθερος επαγγελματίας, ο Βοηθός Εργοθεραπείας δεν έχει αυτή τη δυνατότητα, καθώς θα πρέπει εργάζεται υπό την εποπτεία και την καθοδήγηση πτυχιούχου ΤΕ ή ΠΕ εργοθεραπευτή (AJOT, 2020; CAOT, 2018).

Για το συγκεκριμένο επάγγελμα δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες εξειδικεύσεις. Ωστόσο, ο Βοηθός Εργοθεραπείας μπορεί, μέσα από την άσκησή του και την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας καθώς και την παρακολούθηση και συμμετοχή σε εξειδικευμένα σεμινάρια (τα οποία είναι πλέον διαθέσιμα και στον Βοηθό Εργοθεραπείας), να εκπαιδευτεί σε τεχνικές οι οποίες θα τον οδηγήσουν στην ανάληψη πιο εξειδικευμένων καθηκόντων σε συγκεκριμένες διαγνωστικές κατηγορίες, παρέχοντάς του έναν βαθμό εξειδίκευσης σε αυτές.

Αναφορικά με την επαγγελματική ιεραρχία, δεν υπάρχει διαβάθμιση για τον Βοηθό Εργοθεραπείας την παρούσα στιγμή στον ελλαδικό χώρο. Ιεραρχικά δεν υπάρχουν δυνατότητες ανέλιξης, καθώς είναι αναγκαίο να επιβλέπεται πάντοτε από εργοθεραπευτή (AJOT, 2020; CAOT, 2018).

Ανάλογα με το είδος του πλαισίου όπου εργάζεται ο Βοηθός Εργοθεραπείας, ενδέχεται να αντιμετωπίσει δυνητικά ορισμένους κινδύνους που πηγάζουν από τη φύση της εργασίας του. Για παράδειγμα, σε ένα νοσοκομειακό πλαίσιο, ο Βοηθός Εργοθεραπείας είναι εκτεθειμένος σε ένα περιβάλλον που ευνοεί τη μετάδοση παθογόνων μικροοργανισμών, καθώς έρχεται σε επαφή με νοσοκομειακά απόβλητα, θεραπευόμενους που είναι φορείς μολυσματικών νόσων κ.ά. (Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, 2007). Αντίστοιχα, σε ένα πλαίσιο με άτομα που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα, συχνά ο Βοηθός Εργοθεραπείας συμμετέχει ή/και μεταφέρει ο ίδιος άτομα με βάρος, αυξημένο μυϊκό τόνο κλπ., γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει επιβαρύνσεις στο μυοσκελετικό του σύστημα. Συνεπώς, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προτιμητέο ο Βοηθός Εργοθεραπείας να διαθέτει σχετική μυϊκή δύναμη και καλή φυσική κατάσταση (College of Occupational Therapists of Odario, 2020; Pairmain, 2018). Επιπροσθέτως, η εργασιακή απασχόληση σε χώρους υγείας, επιφέρει συχνά μεγάλη ψυχολογική φόρτιση. Ως αποτέλεσμα αυτού, οι επαγγελματίες υγείας συχνά εμφανίζουν υψηλά επίπεδα άγχους που ενδέχεται να οδηγήσουν μέχρι το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης και την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Επομένως, η επιλογή ενός τέτοιου επαγγέλματος απαιτεί αποθέματα ψυχικής ανθεκτικότητας (Παππά & συν., 2008; Δημητρόπουλος & Φιλίππου, 2007). Πέραν των ανωτέρω, θα πρέπει, επίσης, να διαθέτει υπομονή, ενσυναίσθηση, σεβασμό, καλές επικοινωνιακές δεξιότητες, υπευθυνότητα και συνέπεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του.

Άτομα με αναπηρίες θα μπορούσαν να απασχοληθούν υπό προϋποθέσεις ως Βοηθοί Εργοθεραπείας, ανάλογα με το είδος του θεραπευτικού πλαισίου και τη φύση της αναπηρίας. Έχοντας αναπτύξει και οι ίδιοι επιτυχημένες στρατηγικές για την αντιμετώπιση της αναπηρίας, μπορούν να προσεγγίσουν τους θεραπευόμενους με μία διαφορετική οπτική, σε σχέση με τους θεραπευτές χωρίς αναπηρίες (Murray, 2002; Velde, 2000). Στον ελλαδικό χώρο, η πρόβλεψη για προσβασιμότητα στο εξωτερικό περιβάλλον αλλά και στα κτήρια δεν είναι προς το παρόν εκτεταμένη, δυσχεραίνοντας τη μετακίνηση και την εργασία των ατόμων με αναπηρία. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια γίνονται θετικές αλλαγές προς αυτή την κατεύθυνση, ώστε να διευκολύνεται η ισότιμη συμμετοχή τους στην εργασία, όπως και σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας.

Ο Σύλλογος Βοηθών Εργοθεραπείας Ελλάδας «Επί το Έργον» ιδρύθηκε το 2023. Σκοπός του συλλόγου είναι προάσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων των Βοηθών Εργοθεραπείας, η αναγνώριση της ειδικότητας και η προαγωγή και ανάπτυξη της Εργοθεραπείας. Σε επίπεδο γενικών συλλογικών συμβάσεων, ο Βοηθός Εργοθεραπείας εκπροσωπείται από τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), ως τριτοβάθμια οργάνωση εργαζομένων.

Σχετικά με το επάγγελμα του εργοθεραπευτή υπάρχει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών, ο οποίος ιδρύθηκε το 2017 με τον Ν.4461 (ΦΕΚ 38 – Α – 28/03/2017, άρθρα 72-88). Σκοπός του Συλλόγου είναι «η προαγωγή και ανάπτυξη της Εργοθεραπείας ως ανεξάρτητης και αυτόνομης επιστήμης, καθώς και η παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου στο κοινωνικό σύνολο» (ΠΣΕ, χ.χ.α). Επί του παρόντος, δεν εκπροσωπεί τον Βοηθό Εργοθεραπείας.

Κλαδικά έντυπα στον ελλαδικό χώρο μέσω των οποίων ενημερώνεται ο Βοηθός Εργοθεραπείας δεν υπάρχουν. Μέχρι τον Ιούνιο του 2017 ο Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών εξέδιδε το περιοδικό «Εργοθεραπεία», αλλά η κυκλοφορία του ανεστάλη (ΣΕΕ, χ.χ.).

Υπάρχουν, ωστόσο, ποικίλα έντυπα που εκδίδονται από αντίστοιχους συλλόγους του εξωτερικού (ενδ.: American Journal of Occupational Therapy (AJOT), British Journal of Occupational Therapy (BJOT) Australian Occupational Therapy Journal, κ.ά.).

Για την ειδικότητα «Βοηθός Εργοθεραπείας», δεν έχουν ρυθμιστεί νομικά τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων της, καθώς στην παρούσα φάση δεν υπάρχει νομοθεσία που να ορίζει τις αρμοδιότητες και υποχρεώσεις του συγκεκριμένου επαγγέλματος.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δεν απαιτείται έκδοση άδειας ούτε υπάρχουν ειδικές προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος. Απαιτείται μόνο το Δίπλωμα της ειδικότητας, το οποίο λαμβάνουν οι εκπαιδευόμενοι/ες μετά και το πέρας της απαραίτητης Πρακτικής Άσκησης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αντίστοιχης σχολής του Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης της ειδικότητας «Βοηθός Εργοθεραπείας» (ΕΟΠΠΕΠ, χ.χ.).

Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει θετικά τη διαδικασία της αποκατάστασης. Τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί πληθώρα εξειδικευμένων τεχνολογικών βοηθημάτων που αναφέρονται με τον όρο «Υποστηρικτική Τεχνολογία». Ο όρος αυτός αντιπροσωπεύει τόσο τις συσκευές (hardware), όσο και τα ειδικά λογισμικά (software) που προσαρμόζονται στις ανάγκες του κάθε ατόμου, ανάλογα με το είδος και τη φύση της πάθησής του. Ο σκοπός της Υποστηρικτικής Τεχνολογίας δεν είναι να θεραπεύσει τη διαταραχή ή τη δυσλειτουργία που επηρεάζει το άτοµο, αλλά να του προσφέρει ένα µέσο που θα ενισχύσει την αυτονόμησή του και θα του δώσει τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει στις δραστηριότητες που πρέπει να εκτελέσει. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες βοηθημάτων Υποστηρικτικής Τεχνολογίας όπως βοηθήματα κινητικότητας και μετακίνησης, εναλλακτικής επικοινωνίας, προσαρμογής του περιβάλλοντος, γνωστικής εκπαίδευσης κ.ά.

Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται με αλματώδεις ρυθμούς, είναι αναμενόμενο ότι στα επόμενα χρόνια η εργοθεραπευτική παρέμβαση και η αποκατάσταση θα ενισχυθούν σημαντικά με βοηθήματα υποστηρικτικής τεχνολογίας, προσφέροντας στα άτομα με περιορισμούς περισσότερη λειτουργικότητα και ανεξαρτησία, και συνακόλουθα καλύτερη ποιότητα ζωής (Σαϊπά & σύν. 2018; Σαχπατζίδης & Γλερίδου, 2019; Φιλίππου, 2004).

Το κλίμα, οι καιρικές συνθήκες και η κατάσταση του περιβάλλοντος αποτελούν σημαντικές συνιστώσες που επηρεάζουν την ανθρώπινη υγεία. Οι υγειονομικές αρχές στις Η.Π.Α. διακρίνουν επισήμως 11 κατηγορίες επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην υγεία:

α) Άσθµα, αναπνευστικές αλλεργίες και ασθένειες από τον ατμοσφαιρικό αέρα

β) Νεοπλασματικές νόσους

γ) Καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και εμφράγματα

δ) Τροφιµογενείς ασθένειες και λοιμώξεις

ε) Νοσηρότητα και θνησιμότητα από τη ζέστη

στ) Επιπλοκές στην ανθρώπινη ανάπτυξη

ζ) Ψυχική υγεία και διαταραχές άγχους

η) Νευρολογικές διαταραχές

θ) Ζωονοσογόνες μολυσματικές ασθένειες

ι) Μολυσματικές ασθένειες που προκαλούνται από το νερό

ια) Νοσηρότητα και θνησιμότητα από τον καιρό (ακραία καιρικά φαινόμενα)

Οι πλέον ευάλωτες ομάδες λόγω της κλιματικής αλλαγής είναι οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας, μετανάστες με δυσκολία πρόσβασης σε κοινωνικές και υγειονομικές υπηρεσίες λόγω κοινωνικού αποκλεισμού και κ.ά. (Centers of Disease Control and Prevention & The Interagency Working Group on Climate Change and Health, 2010; Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χ.χ.)

Επομένως, η κλιματική αλλαγή και η ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος επηρεάζουν την επιστήμη της Εργοθεραπείας και συνακόλουθα το επάγγελμα του εργοθεραπευτή. Ορισμένες βασικές παράμετροι, στις οποίες η Εργοθεραπεία μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά, είναι οι ακόλουθες (European Environment Agency, 2019; Syndicate European Trade Union, 2020):

• Οι εργοθεραπευτές ενθαρρύνονται όλο και περισσότερο να υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές στους χώρους εργασίας τους, όπως μείωση των αποβλήτων, βελτιστοποίηση της χρήσης ενέργειας, ανακύκλωση και προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον προσεγγίσεων στη φροντίδα των ασθενών.
• Οι εργοθεραπευτές ενδέχεται να αντιμετωπίσουν περισσότερους θεραπευόμενους με παθήσεις καρδιοαναπνευστικές, προβλήματα ψυχικής υγείας και αγχώδεις διαταραχές που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές, όπως και νεοπλασματικές νόσους, αναπτυξιακές διαταραχές και άλλα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Ίσως χρειαστεί, επομένως, να αναπτύξουν εξειδικευμένες παρεμβάσεις και στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των αναδυόμενων αναγκών.
• Οι εργοθεραπευτές διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην προαγωγή της υγείας και της ευημερίας και μπορούν να συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, εκπαιδεύοντας τους θεραπευόμενους σχετικά με βιώσιμες επιλογές τρόπου ζωής. Μπορούν να παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, τη διαχείριση των απορριμμάτων και την ενσωμάτωση φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών στην καθημερινή ρουτίνα.
• Με την αυξανόμενη συχνότητα και ένταση των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα, οι εργοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τις κοινότητες και τα άτομα στην ανάπτυξη στρατηγικών αντιμετώπισης, σχεδίων ετοιμότητας για καταστροφές και παρεμβάσεων οικοδόμησης ανθεκτικότητας, προκειμένου να μετριαστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς είναι εξειδικευμένοι στο να βοηθούν τα άτομα να προσαρμοστούν στις αλλαγές στο περιβάλλον τους.
• Οι εργοθεραπευτές μπορούν να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την εφαρμογή βιώσιμων παρεμβάσεων εντός των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης, όπως η ενσωμάτωση φυσικού φωτός, η προώθηση χώρων πρασίνου και η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών και εξοπλισμού θεραπείας.
• Η αντιμετώπιση των πολύπλοκων προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση. Οι εργοθεραπευτές μπορούν να συνεργαστούν με επαγγελματίες από τομείς όπως η περιβαλλοντική επιστήμη, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η δημόσια υγεία, προκειμένου να αναπτύξουν ολοκληρωμένες στρατηγικές για την προώθηση της υγείας, της ευημερίας, της προσβασιμότητας και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
• Οι εργοθεραπευτές ενθαρρύνονται όλο και περισσότερο να υιοθετούν βιώσιμες πρακτικές στους χώρους εργασίας τους, όπως μείωση των αποβλήτων, βελτιστοποίηση της χρήσης ενέργειας, ανακύκλωση και προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον προσεγγίσεων στη φροντίδα των ασθενών.
• Οι εργοθεραπευτές ενδέχεται να αντιμετωπίσουν περισσότερους θεραπευόμενους με παθήσεις καρδιοαναπνευστικές, προβλήματα ψυχικής υγείας και αγχώδεις διαταραχές που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές, όπως και νεοπλασματικές νόσους, αναπτυξιακές διαταραχές και άλλα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Ίσως χρειαστεί, επομένως, να αναπτύξουν εξειδικευμένες παρεμβάσεις και στρατηγικές για την αντιμετώπιση αυτών των αναδυόμενων αναγκών.
• Οι εργοθεραπευτές διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην προαγωγή της υγείας και της ευημερίας και μπορούν να συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος, εκπαιδεύοντας τους θεραπευόμενους σχετικά με βιώσιμες επιλογές τρόπου ζωής. Μπορούν να παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, τη διαχείριση των απορριμμάτων και την ενσωμάτωση φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών στην καθημερινή ρουτίνα.
• Με την αυξανόμενη συχνότητα και ένταση των καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα, οι εργοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τις κοινότητες και τα άτομα στην ανάπτυξη στρατηγικών αντιμετώπισης, σχεδίων ετοιμότητας για καταστροφές και παρεμβάσεων οικοδόμησης ανθεκτικότητας, προκειμένου να μετριαστούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς είναι εξειδικευμένοι στο να βοηθούν τα άτομα να προσαρμοστούν στις αλλαγές στο περιβάλλον τους.
• Οι εργοθεραπευτές μπορούν να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την εφαρμογή βιώσιμων παρεμβάσεων εντός των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης, όπως η ενσωμάτωση φυσικού φωτός, η προώθηση χώρων πρασίνου και η χρήση φιλικών προς το περιβάλλον υλικών και εξοπλισμού θεραπείας.
• Η αντιμετώπιση των πολύπλοκων προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της προστασίας του περιβάλλοντος απαιτεί διεπιστημονική προσέγγιση. Οι εργοθεραπευτές μπορούν να συνεργαστούν με επαγγελματίες από τομείς όπως η περιβαλλοντική επιστήμη, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η δημόσια υγεία, προκειμένου να αναπτύξουν ολοκληρωμένες στρατηγικές για την προώθηση της υγείας, της ευημερίας, της προσβασιμότητας και της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

Συνολικά, καθώς οι εργοθεραπευτές εργάζονται με στόχο τη συμπερίληψη και τη δημιουργία δίκαιης πρόσβασης σε πόρους και επαγγελματικές ευκαιρίες που προάγουν την ευημερία, μπορούν να διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο ενόψει των κλιματικών προκλήσεων.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ/ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ – ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι διαδρομές μάθησης για το επάγγελμα του Βοηθού Εργοθεραπείας .

Οι παρακάτω διαδρομές δείχνουν (με βάση τη σειρά που αναφέρονται) τις εναλλακτικές επιλογές ως προς τα βήματα που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος για να αποκτήσει τα απαιτούμενα προσόντα άσκησης της επαγγέλματος.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Η αξιολόγηση επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων προϋποθέτει την επιλογή της κατάλληλης μεθόδου και των ανάλογων μεθοδολογικών εργαλείων, ανάλογα με το είδος των γνώσεων και δεξιοτήτων που πρόκειται να αξιολογηθούν, τον σκοπό της αξιολόγησης και, ενδεχομένως, τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού-στόχου των εργαζόμενων που πρόκειται να αξιολογηθούν ως προς τις γνώσεις και δεξιότητές τους.

Στον πίνακα που ακολουθεί, προτείνονται ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης του συνόλου των απαιτούμενων Γνώσεων και Δεξιοτήτων ανά Επιμέρους Επαγγελματική Λειτουργία:

Κατάλογος συντομογραφιών

ΚΕΛ: Κύρια Επαγγελματική Λειτουργία
ΕΕΛ: Επιμέρους Επαγγελματική Λειτουργία
ΕΕ: Επαγγελματική Εργασία
ΚΕΑ: Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης
ΕυΕ: Εύρος Εφαρμογής
Ε.Π. Επαγγελματικό Περίγραμμα
ISCED: International Standard Classification of Education
NQF-ΕΠΠ: Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων
ΣΤΕΠ: Στατιστική ταξινόμηση επαγγελμάτων
ΣΤΑΚΟΔ: Στατιστική ταξινόμηση οικονομικών δραστηριοτήτων
ISCO: Διεθνής Τυποποιημένη Ταξινόμηση Επαγγελμάτων
ESCO: Ευρωπαϊκή ταξινόμηση δεξιοτήτων, ικανοτήτων και επαγγελμάτων
ΠΕΠ: Πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης/κατάρτισης

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bureau of Labor Statistics (n.d.), U.S. Department of Labor, Occupational Outlook Handbook, Occupational Therapy Assistants and Aides. Retrieved March 16, 2023 from https://www.bls.gov/ooh/healthcare/occupational-therapy-assistants-and-aides.htm

Canadian Association of Occupational Therapists, (2018). Practice Profile for Occupational Therapist Assistants. Retrieved March 22, 2023 from https://caot.ca/site/prac-res/pr/OTAprofile

Centers of Disease Control and Prevention, The Interagency Working Group on Climate Change and Health, (2010). A Human Health Perspective on Climate Change: A report outlining the research needs on the 12 human health effects on climate change, Environmental Health Perspectives. Retrieved June 12 2023 from:https://stacks.cdc.gov/view/cdc/5569

College of Occupational Therapists of Odario, (2020). PREP 2020 – Managing Risks in Occupational Therapy Practice.https://www.coto.org/docs/default-source/prep-modules/2020-prep-managing-risks-in-occupational-therapy-practice-(english).pdf?sfvrsn=f2ac6756_2

European Environment Agency, (2019). The European Environment – State and Outlook 2020. Knowledge for transition to a sustainable Europe. Retrieved June 12 2023 from https://www.eea.europa.eu/publications/soer-2020

European Skills, Competences, Qualifications and Occupations-08 (2023). Ευρωπαϊκή Ταξινόμηση Ικανοτήτων, Δεξιοτήτων και Επαγγελμάτων. Ανακτήθηκε 16 Μαρτίου 2023 από https://esco.ec.europa.eu/el/classification/occupation_main#overlayspin

European Commission, (2021). State of Health in the EU. Ελλάδα Προφίλ Υγείας 2021. Ανακτήθηκε 19 Απριλίου 2023 από https://health.ec.europa.eu/system/files/2022-01/2021_chp_gr_greek.pdf

McDonald, S.S., Levine, D. (2022, July 01). Commonly Used Statistics in Occupational Therapy Literature. The American Journal of Occupational Therapy, 76(supplement_1), 7610505093p1. https://doi.org/10.5014/ajot.2022.76S1-PO93

Murray, J. (2002, May 01). The Quest of Dreams and Nightmares: My Personal OT Career and Mental Illness. The American Journal of Occupational Therapy, 56(3), 354–355. https://doi.org/10.5014/ajot.56.3.354

Pairmain, H. (2018). Embracing Risk; Enabling Choice. Guidance for Occupational Therapists – third edition. Royal College of Occupational Therapists

Syndicat European Trade Union (2020). Adaptation to Climate Change and the World of Work. Retrieved 13 June 2023 from https://www.etuc.org/en/adaptation-climate-change

The American Journal of Occupational Therapy (2019, December 18). Value of Occupational Therapy Assistant Education to the Profession,73 (supplement­_2), 7312410007p1–7312410007p3.https://doi.org/10.5014/ajot.2019.73S209

The American Journal of Occupational Therapy (2020, September 30). Guidelines for Supervision, Roles and Responsibilities During the Delivery of Occupational Therapy Services, 74(supplement_3), 7413410020p1–7413410020p6. https://doi.org/10.5014/ajot.2020.74S3004

Velde, B.P. (2000, March 01). The experience of being an occupational therapist with a disability. TheAmerican Journal of Occupational Therapy, 54(2), 183-188. https://doi.org/10.5014/ajot.54.2.183

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αλεξιάδης, Α. (2017). Εισαγωγή στην Εργοθεραπεία. Θεσσαλονίκη: Ροτόντα

Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης και Νέας Γενιάς (2017). Οδηγός Σπουδών Ειδικότητα Βοηθός Εργοθεραπείας. Κωδικός 27-00-04-1. Ανακτήθηκε 23 Απριλίου 2023 από https://docplayer.gr/53056168-Odigos-spoydon-eidikotita-voithos-ergotherapeias-kodikos.html

Δημητρόπουλος, Χ., Φιλίππου, Ν. (2007). Η Επαγγελματική εξουθένωση στον χώρο της υγείας. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 25(5), 642-647

Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων & Επαγγελματικού Προσανατολισμού, (χ.χ.). Επαγγελματικά Δικαιώματα. Ανακτήθηκε 06/05/2023 από https://www.eoppep.gr/index.php/el/qualification-certificate/professional-rights

Ελληνική Στατιστική Αρχή (2023), NACERev. 2/ΣΤΑΚΟΔ 08 ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Ανακτήθηκε 23 Απριλίου 2023 από https://www.statistics.gr/economic-activities

Ελληνική Στατιστική Αρχή, (2022α). Παρακολούθηση του έργου των Μονάδων Κοινωνικής Φροντίδας (ΝΠΔΔ): έτος 2021.https://www.statistics.gr/documents/20181/eaffd70c-0019-bca5-984d-d3be7615e1b3

Ελληνική Στατιστική Αρχή, (2022β). Έρευνα Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού. https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SJO01/-

Ελληνική Στατιστική Αρχή, (2023). Απογραφή Θεραπευτηρίων 2021.https://www.statistics.gr/documents/20181/a573ebdf-a11f-a2e1-9263-0db698c75880

Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, (2007). Υγεία και Ασφάλεια στους χώρους εργασίας των Νοσοκομείων. Ανακτήθηκε 21 Ιουνίου 2023 από: https://www.elinyae.gr/sites/default/files/2019-07/YAE%20nosokomeia.qxt%205.1191574690408.pdf

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (χ.χ.). Συνέπειες της Κλιματικής Αλλαγής, ανακτήθηκε 12/06/2023 από https://climate.ec.europa.eu/climate-change/consequences-climate-change_el

Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021). Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων, Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ.

Κουλουμπή, M. (2016). Ιστορική Αναδρομή στα 99 χρόνια του επαγγέλματος: Η εξέλιξη στην αντίληψη του Έργου, Εργοθεραπεία, 63, 46-62. https://drive.google.com/file/d/1w5DfBE7rMkByDcPAAuIXDwDjpF2EBiBP/view

Νασιάκου, Μ., Χατζή, Α. & Φατούρου-Χαρίτου, Μ. (1999). Εισαγωγή στην Ψυχολογία, Τόμος Β’. GUTENBERG

Νόμος 4186/2013, Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΦΕΚ Α΄193/17.09.2013)

Πανελλήνιος Σύλλογος Εργοθεραπευτών, (χ.χ.β). Ιοτορικό. Ανακτήθηκε 23/04/2023 από https://www.pse.org.gr/pages.php?id=27

Παπαγεωργίου, A. (2016). Παρουσίαση και ιστορία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Εργοθεραπευτών, Εργοθεραπεία, 63, 42-45. https://drive.google.com/file/d/1w5DfBE7rMkByDcPAAuIXDwDjpF2EBiBP/view

Παππά, Ε.Α., Αναγνωστόπουλος, Φ., & Νιάκας, Δ. (2008). Επαγγελματική εξουθένωση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού και οι επιπτώσεις της στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 25(1), 94-101.

Σαϊπά Π., Καραμπάτσου Γ., Μπαλογιάννη Θ., & Σκορδιαλός Ε. (2018). Η χρήση της Υποστηρικτικής Τεχνολογίας Σε Άτομα Με Κινητικές Αναπηρίες, 8^ο Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, 8, 925–936. https://doi.org/10.12681/edusc.2741

Σαχπατζίδης, Α., Γλερίδου, Μ. (2019). Η συμβολή των Νέων Τεχνολογιών στην επιστήμη της Εργοθεραπείας – Φυσικοθεραπείας και των ατόμων με Αναπηρία.PhysicsNews, 13B, 38-59.doi:10.6084/m9.figshare.12195159.v1

Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών, (χ.χ.). Εργοθεραπεία. Ανακτήθηκε 12/05/2023 από http://www.ergotherapists.gr/oldsite/index.php?option=com_content&view=article&id=119&Itemid=203

Σύρρου – Κωστάκη, Λ. (2006). Η Εργοθεραπεία στην Ελλάδα. Σύλλογος Ελλήνων Εργοθεραπευτών. http://ergotherapists.gr/oldsite/index.php?option=com_content&view=article&id=196:otgr&catid=50:other&Itemid=251

Υπουργική Απόφαση 43102/2019 Καθορισμός διαδικασίας πρόσληψης επικουρικού προσωπικού, Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας (ΦΕΚ B’ 3706/04.10.2019)

Υπουργείο Υγείας – Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υγείας, (2021). Εθνικό Σχέδιο Δράσης Δημόσιας Υγείας 2021 – 2025.https://www.moh.gov.gr/articles/health/domes-kai-draseis-gia-thn-ygeia/ethnika-sxedia-drashs/8776-ethniko-sxedio-drashs-gia-th-dhmosia-ygeia-2021-2025

Φιλίππου, Γ. Ν., (2004). «Πρόσβαση» Δοκίμιο Υποστηρικτικής Τεχνολογίας. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ίδρυμα Κοινωνικής Εργασίας. https://docplayer.gr/403934-Okimio-ypostiriktikis-tehnologias.html

Σκοπός της ανάπτυξης του Πλαισίου Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης/Κατάρτισης και Γενικής Εκπαίδευσης Ενηλίκων είναι να αποτελέσει έναν εύληπτο, χρηστικό Οδηγό, ο οποίος θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ευκολία από σχεδιαστές Προγραμμάτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.

Είναι σαφές ότι το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών δεν μπορεί και δεν πρέπει να καλύψει με πληρότητα και ακρίβεια το σύνολο των απαιτήσεων που διαμορφώνουν ένα πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, για δύο κυρίως λόγους:

α) Τα Επαγγελματικά Περιγράμματα (ΕΠ) σχεδιάζονται με στόχο την κωδικοποίηση της επαγγελματικής και κοινωνικής εμπειρίας ενός συγκεκριμένου εργασιακού αντικειμένου το οποίο διαθέτει ένα ειδικό και αναγνωρίσιμο σώμα γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Είναι λοιπόν δεδομένο ότι η απόκτηση και η ανάπτυξή τους, προϋποθέτει τη διαμόρφωση και τη λειτουργία συγκεκριμένων περιβαλλόντων εκπαίδευσης και κατάρτισης που να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες μεθοδολογικές και θεσμικές προϋποθέσεις: αναλυτικά προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης, προγράμματα αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης, συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης κ.λπ. Τα Πλαίσια Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών δεν μπορούν να καλύψουν με ενιαίο και απόλυτο τρόπο το σύνολο των προδιαγραφών όλων των δυνατών εκδοχών εκπαίδευσης και κατάρτισης. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο, περιοριζόμαστε στον προσδιορισμό ενιαίων εκπαιδευτικών προϋποθέσεων και προδιαγραφών, διατυπώνοντας κάποιες ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

β) Τα Πλαίσια Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών συντελούν στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη διαδικασία σχεδιασμού και διαμόρφωσης ενός συγκεκριμένου προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικές διεργασίες οι οποίες υπηρετούν διαφορετικούς στόχους και αξιοποιούν ειδικές και ιδιαίτερες μεθοδολογικές προσεγγίσεις. Ο/η συγγραφέας ενός Επαγγελματικού Περιγράμματος επιδιώκει να αποτυπώσει με ακρίβεια και εγκυρότητα μια συγκεκριμένη επαγγελματική δραστηριότητα, κωδικοποιώντας τα επιμέρους στοιχεία της, έτσι ώστε να εντάσσεται σε έναν ενιαίο και ομοιογενή μηχανισμό συστηματικής κατάταξης επαγγελμάτων. Ο/η σχεδιαστής/ρια ενός εκπαιδευτικού προγράμματος ή ενός προγράμματος κατάρτισης, από την πλευρά του/της, οργανώνει τον χρόνο, τον τόπο και διατάσσει τα αναγκαία διδακτικά μέσα, έτσι ώστε να επιτευχθούν συγκεκριμένα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα.

Είναι απολύτως κατανοητό ότι στα προκαταρκτικά στάδια ενός εκπαιδευτικού σχεδιασμού επιχειρείται η διερεύνηση των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών αναγκών των εκπαιδευομένων και λαμβάνεται υπόψη το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο εκπαίδευσης και κατάρτισης. Από αυτή την άποψη, τα ΕΠ είναι μια από τις πολλές δυνατές πηγές τροφοδότησης τόσο σε επίπεδο εκπαιδευτικών περιεχομένων όσο και μεθοδολογικών κατευθύνσεων. Με άλλα λόγια, τα ΕΠ, και πιο συγκεκριμένα τα Πλαίσια Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών, προαναγγέλλουν, αλλά δεν καθορίζουν με απόλυτο τρόπο τη μορφή και τη διάρθρωση όλων των δυνατών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αντίθετα, μπορούν να προτείνουν συγκεκριμένα μεθοδολογικά πλαίσια, τα οποία να συνιστούν ένα είδος ελάχιστης ποιοτικής βάσης ή ακόμη μια δέσμη μεθοδολογικών κατευθύνσεων που να μπορούν να προσανατολίσουν τη διεργασία του εκπαιδευτικού σχεδιασμού προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Στη συνέχεια, αξιοποιώντας το ΕΠ και τις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων^[3] παρουσιάζεται το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων για τον/τη «Βοηθό Εργοθεραπείας», βάσει των παρακάτω θεμελιωδών ενοτήτων:

1) Ενότητα Προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων, όπως περιγράφεται στο ΕΠ με όρους ΕΕΛ και ΚΕΑ.

2) Γενική θεσμική περιγραφή των διαθέσιμων δομών εκπαίδευσης και κατάρτισης.

3) Γενικό προφίλ καταρτιζομένων/εκπαιδευομένων.

4) Γενικό προφίλ εκπαιδευτών.

1. Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021) Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων, Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ. ↑
2. International Standard Classification of Education ↑
3. Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021) Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων, Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ. ↑