Η παρούσα μελέτη αφορά στο επαγγελματικό περίγραμμα του/της «Τεχνικού Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων». Το βασικό αντικείμενο του επαγγέλματος του/της Τεχνικού Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων είναι η πραγματοποίηση επεμβατικής ή προληπτικής συντήρησης σε κινητά ή ακίνητα έργα τέχνης και αρχαιολογικά ευρήματα της ελληνικής και παγκόσμιας πολιτισμικής
κληρονομιάς. Ο/Η Τεχνικός Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων πραγματοποιεί, υπό την επίβλεψη Συντηρητών/τριών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης (Π.Ε ή Τ.Ε) όλες τις επεμβάσεις για τη διατήρηση των αντικειμένων που έχουν αρχαιολογική, ιστορική, εκκλησιαστική, λαογραφική, εθνογραφική και καλλιτεχνική αξία λαμβάνοντας υπόψη τους κανόνες που διέπουν την ηθική και
δεοντολογία της συντήρησης και διατήρησης, όπως αυτές ορίζονται από τους Διεθνείς Οργανισμούς (ICOM, IIC, ICCROM, κ.α.), τις Χάρτες και τις Διεθνείς Συμβάσεις.
Ο/Η Τεχνικός Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων, εκτελεί επεμβατική και προληπτική συντήρηση μέσω κατάλληλων πρακτικών με τη χρήση αντιστρεπτών υλικών συντήρησης. σε αντικείμενα κατασκευασμένα από κεραμικό, γυαλί, μέταλλο, λίθο και ψηφιδωτό.
Η εκπόνηση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε μετά από έρευνα γραφείου, βιβλιογραφική αναζήτηση, την εξέταση των δεδομένων της αγοράς εργασίας, τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στην ομάδα εργασίας, αλλά και τις προτάσεις των εκπροσώπων των εργαζομένων και των εργοδοτών.
Σε επίπεδο απασχόλησης, οι προοπτικές για το επάγγελμα εντοπίζονται κυρίως στις Κεντρικές ή Περιφερειακές Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, σε Οργανισμούς και Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου με την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού, ιδιωτικά και δημόσια Μουσεία, γλυπτοθήκες, ιδιωτικές και εκκλησιαστικές συλλογές, ιδιωτικές εταιρείες παροχής υπηρεσιών συντήρησης αρχαιοτήτων και έργων τέχνης ιδιωτικές εταιρείες μετακίνησης- μεταφοράς έργων τέχνης και γενικότερα σε Πολιτιστικά Ιδρύματα που διαχειρίζονται συλλογές πολιτιστικών αγαθών

The present study concerns the occupational profile of the ‘’Technician of Conservation of Works of Art and Antiquities”. The main profession scope of the Technician of Conservation of Works of Art and Antiquities is the application of interventive or preventive conservation on movable or immovable works of art and archaeological finds of the Greek and worldwide cultural heritage. The Technician of Conservation of Works of Art and Antiquities, carries out, under the supervision of Conservators of Antiquities and Works of Art
(University degree), all conservation techniques on objects that have archaeological, historical, ecclesiastical, folklore, ethnographic and artistic value considering the ethics of conservation by the International Cultural Organisms (ICOM, IIC, ICCROM, etc.) and the Code of Ethics.

The Technician of Conservation of Works of Art and Antiquities execute interventive and preventive conservation through appropriate techniques using reversible materials on ceramics, glass, metal, marble and mosaics.

The preparation of the Occupational Profile as carried out after desk research, literature search, the examination of the labor market data, the discussions held in the working group, but also the proposals of the representatives of the employees and the employers.

In terms of employment, the prospects for the profession are found mainly in the Central or Regional services of the Ministry of Culture, in Public and Private Organizations and Legal Entities with or without the supervision of the Ministry of Culture, in private and public Museums, in private collections, in art galleries and museums, in church museums, monasteries, in private art movement-transportation companies, in private conservation companies and in general in Cultural Institutions that own works of art.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Ο Τεχνικός Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων (Technician of Conservation of Works of Art and Antiquities) είναι ο εξειδικευμένος τεχνικός ικανός να εφαρμόσει μεθόδους και πρακτικές συντήρησης σε κινητά αντικείμενα 4 ή μνημεία της πολιτισμικής κληρονομιάς, υπό την επίβλεψη Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης5. Ο Τεχνικός Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων ασχολείται με την επεμβατική και την προληπτική συντήρηση αντικειμένων που έχουν αρχαιολογική, ιστορική, εκκλησιαστική, λαογραφική, εθνογραφική και καλλιτεχνική αξία και με μοναδικό στόχο και σκοπό τη διατήρηση της υλικής υπόστασης των τεκμηρίων της πολιτιστικής κληρονομιάς από τους παράγοντες φθοράς (φυσικούς, χημικούς, μηχανικούς και βιολογικούς). Οι επεμβάσεις συντήρησης που θα εφαρμόσει δεν επιτρέπεται να αλλοιώνουν την αρχική δομή και καλλιτεχνική υπόσταση και πληροφορία του έργου, ακολουθώντας τη λογική της αντιστρεψιμότητας και τους κανόνες της διεθνούς δεοντολογίας.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
Ο Τεχνικός Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων μπορεί να εργαστεί ως συμβασιούχος υπό την εποπτεία Συντηρητή Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης στους παρακάτω φορείς και επιχειρήσεις:
• Κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού
• Οργανισμοί και Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, με την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού
• Οργανισμός Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ)
• Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ)
• Ιδιωτικά ή δημόσια μουσεία
• Πανεπιστημιακά μουσεία, ανασκαφές και συλλογές
• Εκκλησιαστικά ιδρύματα, μητροπόλεις και μοναστήρια
• Γλυπτοθήκες
• Πολιτισμικοί, αρχαιολογικοί, λαογραφικοί, εθνογραφικοί και καλλιτεχνικοί φορείς
• Ιδιωτικές εταιρείες συντήρησης που αναλαμβάνουν δημόσια ή ιδιωτικά έργα συντήρησης μνημείων και συλλογών.
• Ιδιωτικά εργαστήρια κατασκευής κεραμικών, ψηφιδωτού και διακόσμησης.
• Ιδιωτικές εταιρείες μετακίνησης-μεταφοράς έργων τέχνης
• Επιχειρήσεις προώθησης πολιτισμικών δραστηριοτήτων

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Για τη άσκηση του επαγγέλματος «Συντηρητή Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων» δεν απαιτείται σχετική άδεια.

Σύμφωνα με την κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΦΕΚ 2261/Β/20-08-2014), όπως διευκρινιστικά αναφέρεται στην εγκύκλιο με αρ. πρωτ. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΣΑΝΜ/Φ43β/234526/138031/4967/ 12-9-2014 της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, δεν χορηγείται άδεια άσκησης επαγγέλματος στην συγκεκριμένη ειδικότητα αποφοίτων ΙΕΚ και ΕΠΑΛ, διευκρινίζοντας ότι το πτυχίο και η πιστοποίηση (ΙΕΚ) που χορηγεί το Υπουργείο Παιδείας είναι επαρκείς τίτλοι αναγνώρισης προσόντων για να εργαστούν οι Τεχνίτες και Τεχνικοί συντήρησης αρχαιοτήτων ως υπάλληλοι στο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα, υπό την επίβλεψη συντηρητή υπαλλήλου του ΥΠΠΟΑ ή εγγεγραμμένου στο Μητρώο Συντηρητών που διατηρεί η ΔΣΑΝΜ.

3 Στο παρόν επαγγελματικό περίγραμμα η φράση «Τεχνικός Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων» αναφέρεται και στα δύο φύλα. Το αρσενικό γραμματικό γένος χρησιμοποιείται για καθαρά πρακτικούς λόγους
4 Με τον όρο ‘αντικείμενα’ θα εννοούνται εφεξής τα φορητά έργα τέχνης και τα μνημεία.
5 Με τον όρο ‘Συντηρητής’ θα εννοείται εφεξής ο Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Επιστημονικές οργανώσεις:
• Σύλλογος Συντηρητών Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης: https://www.ssaette.gr/

Συνδικαλιστικές οργανώσεις:
• Ένωση Έκτακτου Προσωπικού του Υπουργείου Πολιτισμού (Ε.Ε.Π.ΥΠ.ΠΟ.): https://enwsiektaktonyppo.blogspot.com/
• Πανελλήνια Ένωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων: https://pesa.gr/
• Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας: https://gsee.gr/
• Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Ιδιωτικού Δικαίου στο Δημόσιο (ΠΟΕΙΔΔ): poeidd@gmail.com
• Πανελλήνιο Σωματείο Εκτάκτου Προσωπικού του Υπουργείου Πολιτισμού: http://psep-yppo.gr/
• Πανελλαδικό Σωματείο Μισθωτών Τεχνικών: https://somt.gr/

Άλλες πηγές πληροφόρησης:
• Υπουργείο Πολιτισμού: https://www.culture.gov.gr/el/SitePages/default.aspx
• Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων:
https://www.culture.gov.gr/el/ministry/SitePages/viewyphresia.aspx?iID=1331
• Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων: www.ypergasias.gov.gr
• Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), πρώην Ο.Α.Ε.Δ: www.dypa.gov.gr
• Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.), πρώην Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων – Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Μισθωτών (Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ.): www.efka.gov.gr
• Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.): www.sepe.gov.gr

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
• Προετοιμάζει το χώρο εργασίας και το προς συντήρηση αντικείμενο και αποτυπώνει την κατάσταση διατήρησης του.
• Εφαρμόζει σωστικές επεμβάσεις στα αντικείμενα.
• Εφαρμόζει τεχνικές επεμβατικής συντήρησης στα αντικείμενα.
• Καταγράφει τις εξωτερικές και εσωτερικές περιβαλλοντικές συνθήκες.
• Εφαρμόζει τεχνικές προληπτικής συντήρησης στα αντικείμενα.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ
• Βασικές αρχές σύνταξης, ελέγχου και παρακολούθησης προϋπολογισμού και χρονοδιαγράμματος.
• Ορολογία συντήρησης.
• Ορολογία υλικών και εξοπλισμό.
• Βασικές ιδιότητες υλικών.
• Οδηγίες χρήσης εργαλείων και εξοπλισμού.
• Βασικές αρχές Η/Υ (word, excel, internet/outlook).
• Κανόνες υγείας και ασφάλειας στον χώρο εργασίας.
• Βασικές αρχές τεχνικού σχεδίου
• Βασικές αρχές ελεύθερου σχεδίου
• Μεθοδολογία συντήρησης
• Τυπικές διαδικασίες τοποθέτησης ικριωμάτων.
• Τεχνικές σχεδίασης με το χέρι (ελεύθερο και γραμμικό σχέδιο).
• Τεχνικές σχεδίασης μέσω λογισμικού
• Ιστορία τέχνης και αρχαιολογίας
• Βασικές αρχές Η/Υ (word, excel, internet/outlook).
• Γενικές αρχές φωτογράφισης αντικειμένων
• Εξειδικευμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο και στη προτεινόμενη βιβλιογραφία για υλικά και εξοπλισμό.
• Τεχνικές και υλικά συντήρησης ανάλογα με τη σύσταση του έργου.
• Ιστορία της συντήρηση.
• Δεοντολογία επαγγέλματος.
• Ιστορία σημαντικών ανασκαφών στον ελλαδικό χώρο και στον παγκόσμιο χάρτη της πολιτισμικής κληρονομιάς.
• Υλικά και τεχνικές σωστικών επεμβάσεων.
• Τεχνικές προ-στερέωσης, υποστήριξης (ή υποστύλωσης) και περίδεσης αντικειμένου.
• Κανόνες υγείας και ασφάλειας στο εργοτάξιο.
• Κανόνες οργάνωσης εργοταξίου
• Εξειδικευμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο και στη προτεινόμενη βιβλιογραφία για υλικά και εξοπλισμό.
• Τεχνικές και υλικά συντήρησης ανάλογα με τη σύσταση του έργου.
• Τεχνικές αφαίρεσης/καθαίρεσης παλαιότερων ή νεότερων επεμβάσεων.
• Τεχνικές απολύμανσης στο υπο-συντήρηση αντικείμενο.
• Τεχνικές ανάταξης και συγκόλλησης θραυσμένων μερών.
• Τεχνικές στερέωσης αντικειμένου προς συντήρηση.
• Τεχνικές καθαρισμού αντικειμένου προς συντήρηση.
• Τεχνικές συμπλήρωσης αντικειμένου προς συντήρηση.
• Τεχνικές αισθητικής αποκατάστασης επιφάνειας αντικειμένου προς συντήρηση.
• Τεχνικές εφαρμογής προστατευτικών υλικών.
• Κανόνες συλλογής χημικών αποβλήτων.
• Τεχνικά χαρακτηριστικά ψηφιακού εξοπλισμού για τις μετρήσεις περιβαλλοντικών παραμέτρων.
• Βασικοί μέθοδοι ελέγχου οργάνων μέτρησης.
• Βασικοί μέθοδοι ανίχνευσης βιολογικής προσβολής στα αντικείμενα.
• Τεχνικές και μέθοδοι καταγραφής υγρασίας και θερμοκρασίας.
• Τεχνικές και μέθοδοι καταγραφής ακτινοβολίας.
• Τεχνικές και μέθοδοι καταγραφής αέριων ρύπων.
• Μέθοδοι, τεχνικές και υλικά αποθήκευσης και έκθεσης
• Μέθοδοι μεταφοράς αντικειμένων
• Μέθοδοι μεταχείρισης αντικειμένων.
• Τεχνικές κατασκευής υποστηριγμάτων ή κουτιών αποθήκευσης.

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
• Εξειδικευμένη αναζήτηση στο διαδίκτυο και στη προτεινόμενη βιβλιογραφία για υλικά και εξοπλισμό.
• Διαχείριση παραγγελιών και παραλαβών.
• Aποθήκευση χημικών και άλλων ουσιών εύφλεκτων ή/και επικίνδυνων για την υγεία.
• Αποθήκευση αναλώσιμων υλικών και εξοπλισμού.
• Ανάγνωση τεχνικών σχεδίων.
• Χειρισμός φωτογραφικού εξοπλισμού.
• Χρήση μηχανικού εξοπλισμού για τις επεμβατικές εργασίες συντήρησης.
• Εφαρμογή τεχνικών απομάκρυνσης αντικειμένου από ανασκαφή ή το μνημείο.
• Εφαρμογή τεχνικών απόσπασης/αποτοίχισης αντικειμένων.
• Εφαρμογή τεχνικών προ-στερέωσης αντικειμένου.
• Εφαρμογή τεχνικών υποστήριξης (ή υποστύλωσης) .
• Εφαρμογή τεχνικών περίδεσης αντικειμένου.
• Χρήση και εφαρμογή μηχανικού εξοπλισμού για τις επεμβάσεις συντήρησης.
• Παρασκευή υλικών συντήρησης.
• Εφαρμογή τεχνικών καθαρισμού αντικειμένων προς συντήρηση.
• Εφαρμογή τεχνικών συγκόλλησης θραυσμένων τμημάτων.
• Εφαρμογή τεχνικών ανάταξης θραυσμάτων ή/και σπαραγμάτων αντικειμένου.
• Εφαρμογή υλικών προστασίας της επιφάνειας και της δομής του αντικειμένου.
• Εφαρμογή τεχνικών αισθητικής αποκατάστασης του αντικειμένου.
• Συμπλήρωση δελτίων συντήρησης καταγραφής της κατάστασης διατήρησης και των εργασιών συντήρησης του αντικειμένου.
• Χρήση εξοπλισμού για την μέτρηση υγρασίας και θερμοκρασίας
• Χρήση εξοπλισμού για την μέτρηση ακτινοβολίας
• Χρήση εξοπλισμού για την μέτρηση αέριων ρύπων
• Χρήση υλικών για την προσβολή βιολογικών παραγόντων.
• Τοποθέτηση βάσεων και υποστηριγμάτων στα αντικείμενα.
• Χρήση κατάλληλων υλικών αποθήκευσης και έκθεσης αντικειμένων προς συντήρηση .
• Χρήση υλικών μεταφοράς και συσκευασίας αντικειμένων προς συντήρηση.
• Χρήση υλικών για μεταχείριση αντικειμένων προς συντήρηση.
• Δημιουργία αντιόξινου μικροκλίματος για την μελλοντική διατήρηση των αντικειμένων προς συντήρηση.

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Το επάγγελμα του Τεχνικού Συντήρησης Έργων Τέχνης και Αρχαιοτήτων υπάγεται στα τεχνικά επαγγέλματα αλλά με επιπρόσθετο θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στις τέχνες και την ιστορία. Το επάγγελμα είναι νευραλγικό για τις εργασίες που πρέπει να πραγματοποιήσει για να προστατέψει και να διατηρήσει τα αντικείμενα της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδος ή του παγκόσμιου χάρτη.