Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Στεγνοκαθαριστή/στριας».

Το βασικό αντικείμενο της εργασίας του/της Στεγνοκαθαριστή/στριας ορίζεται ως το σύνολο των δραστηριοτήτων που περικλείουν τον πλήρη κύκλο καθαρισμού και φροντίδας ειδών ύφανσης και παρεμφερών ειδών (ενδεικτικά: ρουχισμός, παπλώματα, κουβέρτες, καλύμματα επίπλων, δερμάτινα).

Στην Ελλάδα το επάγγελμα του/της Στεγνοκαθαριστή/στριας θεωρείται ότι έχει σταθερή δυναμική, αλλά είναι εκτεθειμένο στον πάσης φύσεως ανταγωνισμό. Η απόκτηση και η ανάδειξη συγκριτικών πλεονεκτημάτων θεωρείται αναγκαίος όρος για την περαιτέρω ανάπτυξη του επαγγέλματος, οι απαιτήσεις άσκησης του οποίου έχουν αυξηθεί σημαντικά.

Η ανάπτυξη του συγκεκριμένου επαγγελματικού περιγράμματος, η μετέπειτα θεσμοθέτηση πιθανών εκπαιδευτικών διαδρομών, καθώς και η περαιτέρω νομοθετική κατοχύρωση του επαγγέλματος θεωρείται ότι θα συντελέσουν σε μεγάλο βαθμό στην ομαλή λειτουργικότητα και την ανάπτυξη του κλάδου.

The present study concerns the occupational profile and the framework of educational standards of vocational training curricula of the “Dry Cleaning Worker”.

The main object of the work of the Dry Cleaning Worker is defined as the set of activities that include the full cycle of cleaning and care of fabric (indicatively: clothing, duvets, blankets, furniture covers).

In Greece, the profession of Dry Cleaning Worker is considered to have stable dynamic but is exposed to all kinds of competition. The requirements for practicing the profession have increased significantly, thus a condition considered necessary for the further development of profession is the acquisition and further development of the profession of the comparative advantages of the profession.

The development of the specific professional profile, the subsequent establishment of possible educational paths, as well as the further legalization of the profession, are considered to contribute to a large extent to the smooth functionality and development of this profession.

Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Στεγνοκαθαριστή/στριας».

Το επαγγελματικό περίγραμμα συνιστά μια κωδικοποιημένη αποτύπωση του περιεχομένου του επαγγέλματος, καθώς και των απαιτούμενων για την άσκησή του προσόντων, όπως ορίζονται στην υπ’ αριθμ. 110988 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β΄ 566/08-05-06) με περιεχόμενο «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Αντίστοιχα, το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αξιοποιεί στο ακέραιο την «πρώτη ύλη» του επαγγελματικού περιγράμματος και διατυπώνει τις ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

Η δομή, το περιεχόμενο και ο τρόπος παρουσίασης της μελέτης δίνουν τη δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλαπλές ομάδες απεύθυνσης, εξυπηρετώντας διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.

Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί από:

− εργαζόμενους ή ανέργους, ως εργαλείο πληροφόρησης για το επάγγελμα ή περιγραφής και τεκμηρίωσης των γνώσεων/δεξιοτήτων/ικανοτήτων τους,

− υπηρεσίες απασχόλησης και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, κατά την παροχή των υπηρεσιών τους,

− φορείς εκπαίδευσης/κατάρτισης, για να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους,

− επιχειρήσεις, για να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δεξιότητες και τα προσόντα των εργαζομένων στις σχετικές θέσεις εργασίας.

Η μελέτη ακολουθεί ένα δομημένο πρότυπο με συγκεκριμένες μεθοδολογικές προδιαγραφές που ορίζονται στις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων², οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. ΓΔ/12832/15-04-21 Απόφαση της υπ’ αριθμ. 443ης/14-04-21 Συνεδρίασης του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εμπεριέχει: i) την εισαγωγή, ii) τη σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, iii) την ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος, iv) τη βιβλιογραφία και v) το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων.

i) Η εισαγωγή προσδιορίζει αδρά το περιεχόμενο της μελέτης και τον τρόπο αξιοποίησής της.

ii) Η σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος παρουσιάζει περιληπτικά τις βασικές πληροφορίες της ανάλυσης του επαγγέλματος.

iii) Η ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:

• Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας – «προδιαγραφές».

• Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

• Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

Στην Ενότητα Α καταγράφονται οι γενικότερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές και άλλες αλλαγές που το επηρεάζουν, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκησή του.

Στην Ενότητα Β αποτυπώνεται το περιεχόμενο του επαγγέλματος. Αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ1 έως ΚΕΛν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Για κάθε ΕΕΛ προσδιορίζονται τα Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης (ΚΕΑ) και το Εύρος Εφαρμογής (ΕυΕ) της

Στην Ενότητα Γ αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εκτέλεση κάθε ΕΕΛ.

Στην Ενότητα Δ καταγράφονται οι διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

Στην Ενότητα Ε αποτυπώνονται οι ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.

iv) Στη βιβλιογραφία παρατίθενται βιβλία, άρθρα κ.λπ. πάνω στα οποία στηρίζεται η συγγραφή των ενοτήτων του επαγγελματικού περιγράμματος, ενώ, παράλληλα, συνιστούν προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο ή στο επάγγελμα.

Για την ανάπτυξη της παρούσας μελέτης συστάθηκε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν ο κος Σπυρίδων Πάγκαλος (συγγραφέας), ο κος Ευάγγελος Κυπραίος (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργαζομένων, εν προκειμένω της ΓΣΕΕ), ο κος Παναγιώτης Τριαρίδης (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής εργοδοτικής οργάνωσης, εν προκειμένω της ΓΣΕΒΕΕ), ο κος Γεώργιος Μαραβέγιας (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) και ο κος Ευστάθιος Κουρτίδης (σύμβουλος επαγγελματικού περιγράμματος).

Η τελική σύνθεση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα με την υποστήριξη των επιστημονικών στελεχών του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κ.κ. Γεωργίας Μιχαλοπούλου και Κωνσταντίνας Λουλούδη, υπό την επιστημονική εποπτεία του Εκτελεστικού Διευθυντή του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κου Παρασκευά Λιντζέρη.

^{1 «Όπου στο κείμενο του επαγγελματικού περιγράμματος αναφέρεται ο όρος «Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης» ή το αρκτικόλεξο «Ι Ι..ΕΕ..ΚΚ..», νοούνται οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης ή το αρκτικόλεξο «Σ Σ..ΑΑ..ΕΕ..ΚΚ..», αντίστοιχα. Σχετ. παρ.2, άρθρο 3 του ν. 5082/2024 (Α’9)».}

^{2 Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021). Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων. Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ.}

Στεγνοκαθαριστής³

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

O Στεγνοκαθαριστής προσφέρει, αυτόνομα ή συνεργατικά, ένα σύνολο δραστηριοτήτων που καταλήγουν στον καθαρισμό και τη φροντίδα στον επαγγελματικό του χώρο ειδών ύφανσης και παρεμφερών προϊόντων (ρουχισμός, παπλώματα, κουβέρτες, κουρτίνες, δερμάτινα, σουέτ, γούνες κ.ά.), (Κάραλης, Βουλαμάκη & Βλάχος, 2014:16).

Ειδικότερα, ο Στεγνοκαθαριστής διαθέτει τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες οι οποίες τον καθιστούν ικανό να ανταποκριθεί σε ένα ευρύ πεδίο επαγγελματικών δραστηριοτήτων, όπως η παραλαβή από τον/την πελάτη/πελάτισσα ειδών ύφανσης και παρεμφερών ειδών, ο καθαρισμός τους, η φροντίδα τους, η αποθήκευσή τους και η επιστροφή τους στον/την πελάτη/πελάτισσα. Η εργασία του Στεγνοκαθαριστή πραγματοποιείται σε οργανωμένους επαγγελματικούς χώρους (στεγνοκαθαριστήρια). Για την εργασία του χρησιμοποιεί και χειρίζεται ειδικά μηχανήματα, όπως επαγγελματικά πλυντήρια, αυτόματες και χειροκίνητες πρέσες, μηχανές συσκευασίας και συστήματα ταξινόμησης και αποθήκευσης των ειδών που καθαρίζει.

Στο επάγγελμα δεν εντοπίζονται ειδικότητες ή ειδικεύσεις, ενώ δεν απαιτείται ειδική επαγγελματική άδεια ή τίτλος σπουδών. Ισχύουν μόνο πάγιες νομοθετικές διατάξεις ίδρυσης και λειτουργίας επιχείρησης ως οργανωμένου επαγγελματικού χώρου εκτέλεσης των λειτουργιών του επαγγέλματος.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

− Στεγνοκαθαριστήρια, πλυντήρια, σιδερωτήρια

− Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες

− Νοσοκομεία

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Για την ίδρυση και λειτουργία στεγνοκαθαριστηρίου ισχύουν οι πάγιες νομοθετικές διατάξεις ίδρυσης και λειτουργίας επιχείρησης. Δεν υπάρχουν νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα στη χώρα μας για το επάγγελμα του Στεγνοκαθαριστή και κατά συνέπεια δεν απαιτείται ειδική επαγγελματική άδεια ή τίτλος σπουδών.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Οι υφιστάμενες εκπαιδευτικές διαδρομές είναι αυτές που προσδιορίζονται από νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες είναι σε ισχύ και περιγράφουν τις προϋποθέσεις για την απόκτηση επαγγελματικών αδειών και επαγγελματικών δικαιωμάτων για ένα συγκεκριμένο επάγγελμα.

Δεν υπάρχουν υφιστάμενες διαδρομές για την απόκτηση προσόντων για άσκηση του επαγγέλματος του Στεγνοκαθαριστή.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Οι προτεινόμενες διαδρομές απόκτησης των απαιτούμενων προσόντων είναι:

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

− Πρωτοβάθμιο επίπεδο: 15 σύλλογοι ομοειδών επαγγελματιών (Στεγνοκαθαριστές, πλύντες, ταπητοκαθαριστές κ.λπ.)

− Δευτεροβάθμιο επίπεδο: Πανελλήνια Ομοσπονδία Στεγνοκαθαριστηρίων, Ταπητοκαθαριστηρίων, Πλυντηρίων και Συναφών Επαγγελμάτων, https://www.cleaningfed.gr/

− Τριτοβάθμιο επίπεδο: Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ), https://www.gsevee.gr/

− Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΙΥΕ), https://oiye.gr/

− Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας, http://www.eka.org.gr/

− Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), https://gsee.gr/

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

− Φροντίζει για την συντήρηση και επισκευή των επαγγελματικών μηχανών και εργαλείων και για την επάρκεια και την ποιότητα των αναλώσιμων υλικών του στεγνοκαθαριστηρίου

− Παραλαμβάνει και παραδίδει τα είδη προς καθαρισμό από και προς τους/τις πελάτες/πελάτισσες

− Εκτελεί καθαρισμούς στα είδη ύφανσης και στα παρεμφερή είδη

− Φροντίζει για την τελική εμφάνιση των καθαρισμένων προϊόντων

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

− Αξιολόγηση των προς καθαρισμό προϊόντων

− Βασικές αρχές marketing

− Βασικές αρχές επικοινωνίας

− Βασικές αρχές προστασίας περιβάλλοντος

− Εξοπλισμός στεγνοκαθαριστηρίου

− Επαγγελματική ορολογία

− Κατηγορίες υφασμάτων και παρεμφερών ειδών

− Κώδικας φορολογικών στοιχείων

− Μεθοδολογία καθαρισμού

− Μηχανολογία καθαρισμού

− Μηχανοργάνωση επιχείρησης

− Οργάνωση αποθήκευσης

− Υγεία και ασφάλεια στον χώρο εργασίας

− Υφάνσιμες ίνες

− Χημεία καθαρισμού

− Χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή σε προγράμματα έρευνας αγοράς

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

− Αξιολόγηση των προς καθαρισμό προϊόντων

− Βασικές αρχές marketing

− Βασικές αρχές επικοινωνίας

− Βασικές αρχές προστασίας περιβάλλοντος

− Εξοπλισμός στεγνοκαθαριστηρίου

− Επαγγελματική ορολογία

− Κατηγορίες υφασμάτων και παρεμφερών ειδών

− Κώδικας φορολογικών στοιχείων

− Μεθοδολογία καθαρισμού

− Μηχανολογία καθαρισμού

− Μηχανοργάνωση επιχείρησης

− Οργάνωση αποθήκευσης

− Υγεία και ασφάλεια στον χώρο εργασίας

− Υφάνσιμες ίνες

− Χημεία καθαρισμού

− Χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή σε προγράμματα έρευνας αγοράς

− Έρευνα στο διαδίκτυο

− Εφαρμογή βασικών αρχών marketing

− Εφαρμογή κανόνων ασφαλείας στη διαχείριση ουσιών

− Εφαρμογή μεθοδολογιών ξελεκιάσματος

− Εφαρμογή μεθόδων wet cleaning

− Εφαρμογή οδηγιών χρήσης διαλυτών και λοιπών χημικών ουσιών

− Ηλεκτρονική και γραπτή επικοινωνία

− Λειτουργία σταθερού και φορητού εξοπλισμού στεγνοκαθαριστηρίου

− Μικρές επισκευές σε υφάσματα και λοιπά είδη

− Σιδέρωμα με σίδερο χειρός

− Σιδέρωμα στην πρέσα

− Συσκευασία προϊόντων καθαρισμού

− Υγεία και ασφάλεια στο χώρο εργασίας

− Χειρισμός απορρυπαντικών και λοιπών καθαριστικών ουσιών
− Χρήση μέσων μεταφοράς (οχήματα κ.λπ.)

− Χρήση μηχανής στεγνού καθαρισμού

− Χρήση μηχανοργάνωσης επιχείρησης

− Χρήση μηχανών στεγνώματος

− Χρήση μηχανών φορμαρίσματος (καμπίνα, πουκαμισιέρα, παντελονιέρα, μανιτάρι κ.λπ.)

− Χρήση πλυντηρίου νερού

− Χρήση συστημάτων ταξινόμησης προς παράδοση ειδών

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Η αυτοαπασχόληση μέσα από την ίδρυση επιχείρησης στεγνοκαθαριστηρίου είναι η συνήθης μορφή με την οποία κάποιος/α εντάσσεται στο επάγγελμα και στο πλαίσιο αυτό πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής:

α) Υπάρχουν μεγάλες απαιτήσεις σχετικά με την αγορά των απαραίτητων μηχανημάτων για την έναρξη μιας επιχείρησης, ενώ ειδικά για τα μηχανήματα στεγνού καθαρίσματος υφίστανται πολιτικές περιορισμού (λόγου χάρη όσον αφορά τη χρήση του διαλύτη PERC, λόγω της επικινδυνότητάς του, και την αντικατάστασή του από νέους με μικρότερη επιβάρυνση στην υγεία και στο περιβάλλον).

β) Μεγάλο μέρος της εργασίας του Στεγνοκαθαριστή αποτελεί το βιομηχανικό πλύσιμο με νερό και κατάλληλα απορρυπαντικά.

γ) Η αναπτυσσόμενη, ιδιαίτερη τεχνολογία του wet cleaning έχει όλο και μεγαλύτερη διείσδυση στην αγορά.

δ) Είναι συνηθισμένο μηχανές και από τις τρεις βασικές μεθοδολογίες καθαρίσματος (τυπικό στεγνό καθάρισμα, πλύσιμο και wet cleaning) να συνυπάρχουν σε ένα στεγνοκαθαριστήριο, καθώς μειώνονται τα είδη που απαιτούν τυπικό στεγνό καθάρισμα και αυξάνονται εκείνα που χρειάζονται πλύσιμο ή wet cleaning.

Καταληκτικά αξίζει να σημειωθεί ότι το επάγγελμα έχει χώρο για νεοεισερχόμενους σε αυτό, καθώς εξαιτίας της οικονομικής και υγειονομικής κρίσης αλλά και λόγω συνταξιοδοτήσεων ο αριθμός των στεγνοκαθαριστηρίων στην Ελλάδα μειώθηκε, μετά από μια άνθηση 30-40 ετών, ενώ η ανάγκη για καθαρά και υγιεινά είδη ύφανσης και παρεμφερή προϊόντα αυξάνεται διαρκώς.