Η παρούσα μελέτη αφορά στο επαγγελματικό περίγραμμα του/της «Χειριστή/Χειρίστριας Συρόμενου – Εναέριου Αναβατήρα (Lift) Χιονοδρομικών Κέντρων».

Ο/Η Χειριστής/Χειρίστρια Συρόμενου – Εναέριου Αναβατήρα (Lift) Χιονοδρομικών Κέντρων οργανώνει και εκτελεί εργασίες χειρισμού συρόμενων και εναέριων αναβατήρων σε χιονοδρομικά κέντρα. Επίσης, οργανώνει και διενεργεί εργασίες προληπτικής συντήρησης των συρόμενων και εναέριων αναβατήρων, κατά τη διάρκεια τόσο της χειμερινής περιόδου λειτουργίας όσο και της καλοκαιρινής περιόδου.

Ο/Η Χειριστής/Χειρίστρια Συρόμενου – Εναέριου Αναβατήρα (Lift) Χιονοδρομικών Κέντρων εφαρμόζει τον κανονισμό λειτουργίας των αναβατήρων, την ισχύουσα νομοθεσία και τις οδηγίες λειτουργίας και συντήρησης σύμφωνα με το εγχειρίδιο λειτουργίας και συντήρησης της κατασκευάστριας εταιρίας. Επιπρόσθετα λαμβάνει υπόψη τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και την ισχύουσα νομοθεσία υγείας και ασφάλειας. Ο τομέας απασχόλησής του είναι τα χιονοδρομικά κέντρα όπου είναι εγκατεστημένοι και λειτουργούν οι αναβατήρες, αλλά και άλλες περιοχές όπου μπορεί να εγκατασταθούν και να λειτουργούν εναέριοι αναβατήρες μεταφοράς ανθρώπων. Είναι μια ειδικότητα με υψηλό βαθμό εξειδίκευσης και υπευθυνότητας που απαιτεί και μεγάλη εμπειρία στον συγκεκριμένο τομέα.

The present study concerns the occupational profile of the “Ski Center Skilift/Chairlift Operator”.

The Ski Center Lift Operator organizes and performs skilift and aerial lift operations at ski resorts. He/she also organizes and carries out preventing maintenance work on the skilift and aerial lifts, during both the winter operating season and the summer season.

The Ski Center Lift Operator applies the lift operating regulations, the applicable legislation and the operating and maintenance instructions in accordance with the operating and maintenance manual of the manufacturing company. Additionally, he/she takes into account environmental regulations and applicable health and safety legislation. His/her area of employment is ski resorts where lifts are installed and operate but also other areas where aerial lifts for the transportation of people may be installed and operate. It is a specialty with a high degree of specialization and responsibility that also requires a lot of experience in the specific field.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ¹

Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Χειριστή/Χειρίστριας Συρόμενου – Εναέριου Αναβατήρα (Lift) Χιονοδρομικών Κέντρων».

Το επαγγελματικό περίγραμμα συνιστά μια κωδικοποιημένη αποτύπωση του περιεχομένου του επαγγέλματος, καθώς και των απαιτούμενων για την άσκησή του προσόντων, όπως ορίζονται στην υπ΄αριθμ. 110988 ΚΥΑ (ΦΕΚ 566/8.5.06) με περιεχόμενο «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Αντίστοιχα, το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αξιοποιεί στο ακέραιο την «πρώτη ύλη» του επαγγελματικού περιγράμματος και διατυπώνει τις ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

Η δομή, το περιεχόμενο και ο τρόπος παρουσίασης της μελέτης, δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλαπλές ομάδες απεύθυνσης, εξυπηρετώντας διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.

Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί από:

− εργαζόμενους ή ανέργους, ως εργαλείο πληροφόρησης για το επάγγελμα ή περιγραφής και τεκμηρίωσης των γνώσεων/δεξιοτήτων/ικανοτήτων τους,

− υπηρεσίες απασχόλησης και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, κατά τη παροχή των υπηρεσιών τους

− φορείς εκπαίδευσης/κατάρτισης, για να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους,

− επιχειρήσεις, για να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δεξιότητες και τα προσόντα των εργαζομένων στις σχετικές θέσεις εργασίας.

Η μελέτη ακολουθεί ένα δομημένο πρότυπο με συγκεκριμένες μεθοδολογικές προδιαγραφές που ορίζονται στις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων2, οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. ΓΔ/12832/15-04-21 Απόφαση της υπ’ αριθμ. 443ης/14-04-21 Συνεδρίασης του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εμπεριέχει: i) την εισαγωγή, ii) τη σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, iii) την ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος, iv) τη βιβλιογραφία και v) το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων.

i) Η εισαγωγή προσδιορίζει αδρά το περιεχόμενο της μελέτης και τον τρόπο αξιοποίησής της.

ii) Η σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, παρουσιάζει περιληπτικά τις βασικές πληροφορίες της ανάλυσης του επαγγέλματος.

iii) Η ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:

• Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας – «προδιαγραφές».

• Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

• Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

Στην Ενότητα Α καταγράφονται οι γενικότερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές και άλλες αλλαγές που το επηρεάζουν, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκησή του.

Στην Ενότητα Β αποτυπώνεται το περιεχόμενο του επαγγέλματος. Αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ1 έως ΚΕΛν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Για κάθε ΕΕΛ προσδιορίζονται τα Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης (ΚΕΑ) και το Εύρος Εφαρμογής (ΕυΕ) της.

Στην Ενότητα Γ αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εκτέλεση κάθε ΕΕΛ.

Στην Ενότητα Δ καταγράφονται οι διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

Στην Ενότητα Ε οι ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.

iv) Στη βιβλιογραφία παρατίθενται βιβλία, άρθρα κ.λπ. πάνω στα οποία στηρίζεται η συγγραφή των ενοτήτων του επαγγελματικού περιγράμματος ενώ, παράλληλα, συνιστούν προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο ή στο επάγγελμα.

Για την ανάπτυξη της παρούσας μελέτης συστάθηκε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν οι κ.κ. Τζιμογιάννης Νικόλαος (συγγραφέας), ο κος Μελιόπουλος Απόστολος (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργαζομένων, εν προκειμένω της ΓΣΕΕ), ο κος Κλαουδάτος Γεώργιος (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής εργοδοτικής οργάνωσης, εν προκειμένω του ΙΝΣΕΤΕ.), οι κ.κ. Αποστολόπουλος Δημήτριος και Μελιόπουλος Δημήτριος (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) και ο κος Ιωάννη Κουτσονίκου (σύμβουλος επαγγελματικού περιγράμματος).

Η τελική σύνθεση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα, υπό τη συμβουλευτική υποστήριξη του Ιωάννη Κουτσονίκου και υπό την επιστημονική εποπτεία και τον συντονισμό των επιστημονικών στελεχών του ΙΝΕ ΓΣΕΕ Ιάκωβου Καρατράσογλου, Ρένας Βαρβιτσιώτη και Παναγιώτη Νάτση.

^{1 Όπου στο κείμενο του επαγγελματικού περιγράμματος αναφέρεται ο όρος «Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης» ή το αρκτικόλεξο «Ι.Ε.Κ.», νοούνται οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης ή το αρκτικόλεξο «Σ.Α.Ε.Κ.», αντίστοιχα. Σχετ. παρ.2, άρθρο 3 του ν. 5082/2024 (Α’9)}

^{2 Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021) Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων, Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ.}

Χειριστής Συρόμενου – Εναέριου Αναβατήρα (Lift) Χιονοδρομικών Κέντρων³

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Ο Χειριστής Συρόμενου – Εναέριου Αναβατήρα (Lift) Χιονοδρομικών Κέντρων οργανώνει και εκτελεί εργασίες χειρισμού συρόμενων και εναέριων αναβατήρων σε χιονοδρομικά κέντρα. Επίσης, οργανώνει και διενεργεί εργασίες προληπτικής συντήρησης των συρόμενων και εναέριων αναβατήρων κατά τη διάρκεια τόσο της χειμερινής περιόδου λειτουργίας όσο και της καλοκαιρινής περιόδου

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

Αναβατήρες χιονοδρομικών κέντρων. Εξωτερικός χώρος του αναβατήρα. Δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν στο υψόμετρο των χιονοδρομικών κέντρων κατά τη χειμερινή περίοδο συντήρησης των αναβατήρων (χιονόπτωση, χαμηλές θερμοκρασίες και παγοποιήσεις με τη θερμοκρασία κάτω από το μηδέν). Ήπιες καιρικές συνθήκες κατά την καλοκαιρινή περίοδο συντήρησης και πολύωρη εργασία σε εξωτερικό χώρο του αναβατήρα (πυλώνες, σταθμοί κλπ.).

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Δεν υπάρχουν ουσιαστικά προϋποθέσεις θεσμοθετημένες για την αδειοδότηση του επαγγέλματος.

Στο ΦΕΚ 3739 / 15 Ιουλίου 2022, με τίτλο “Καθορισμός προδιαγραφών ίδρυσης και κανονισμού λειτουργίας Χιονοδρομικών Κέντρων”, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, υπάρχει αναφορά στο άρθρο 5 “Κανονισμός λειτουργίας χιονοδρομικών κέντρων”, παράγραφος 1: “Προσωπικό” ως εξής: “Η λειτουργία κάθε αναβατήρα πραγματοποιείται υπό την ευθύνη ενός χειριστή τοποθετημένου κατ’ εντολή των ιεραρχικώς προϊσταμένων του”.

Εκτός των παραπάνω αναφορών δεν υπάρχουν συγκεκριμένες νομοθετικές ρυθμίσεις που να προσδιορίζουν επακριβώς τα προσόντα του χειριστή αναβατήρα, την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και τα επαγγελματικά προσόντα του.

Σημειώνεται ότι εργασίες συντήρησης και επισκευής που εμπίπτουν στις νομοθετικά ρυθμιζόμενες δραστηριότητες του ν.3982/2011 ασκούνται από κατόχους αναγγελίας ή άδειας Δ΄ ειδικότητας 2ης Ομάδας, βάσει και των προβλέψεων του π.δ. 108/2013 (βλ. άρθρα 2, 8 και 9).

Επίσης για τις εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στο ρυθμιστικό πεδίο της Οδηγίας 2000/9/ΕΚ ή του Κανονισμού (ΕΕ) 424/2016 σχετικά με τις εγκαταστάσεις για συρματόσχοινα, πρέπει να τηρεί τους όρους και περιορισμούς που προβλέπονται στην έκθεση ασφάλειας).

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

Υφιστάμενες διαδρομές

Οι υφιστάμενες εκπαιδευτικές διαδρομές είναι αυτές που προσδιορίζονται από νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες είναι σε ισχύ και περιγράφουν τις προϋποθέσεις για την απόκτηση επαγγελματικών αδειών και επαγγελματικών δικαιωμάτων για ένα συγκεκριμένο επάγγελμα.

Για το παρόν επαγγελματικό περίγραμμα δεν απαιτείται άδεια άσκησης επαγγέλματος.

Παρακάτω προτείνονται εναλλακτικές επιλογές διαδρομών που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος για να αποκτήσει τα απαιτούμενα προσόντα άσκησης του επαγγέλματος.

Προτεινόμενες διαδρομές

1η Διαδρομή: Απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης, πρακτική εκπαίδευση σε αναβατήρα χιονοδρομικού κέντρου, ως βοηθός χειριστή/χειρίστριας, υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση έμπειρου χειριστή με πολυετή προϋπηρεσία ως χειριστής αναβατήρα (ως «πολυετή προϋπηρεσία» νοείται τουλάχιστον 3 ετών).

2η Διαδρομή: Απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης, Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση στο σύνολο των γνώσεων και δεξιοτήτων που αντιστοιχούν στην ΚΕΛ του επαγγέλματος (διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών), η οποία θα παρέχεται από ειδικά εγκεκριμένους για τον σκοπό αυτό φορείς ΣΕΚ. Προϋπηρεσία ως βοηθός χειριστή για τουλάχιστον δώδεκα (12) μήνες σε χιονοδρομικό κέντρο.

3η Διαδρομή: Πτυχίο ΕΠΑΣ ή ΕΠΑΛ σε ειδικότητες του Μηχανολογικού ή Ηλεκτρολογικού τομέα ή ισότιμοι τίτλοι, Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση στο σύνολο των γνώσεων και δεξιοτήτων που αντιστοιχούν στις ΚΕΛ του επαγγέλματος (διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών), η οποία θα παρέχεται από ειδικά εγκεκριμένους για τον σκοπό αυτό φορείς ΣΕΚ, προϋπηρεσία ως βοηθός χειριστή για τουλάχιστον έξι (6) μήνες σε χιονοδρομικό κέντρο.

4η Διαδρομή: Δίπλωμα ΙΕΚ ή τμημάτων μαθητείας των ΕΠΑΛ σε ειδικότητες του Μηχανολογικού ή Ηλεκτρολογικού τομέα ή ισότιμοι τίτλοι, Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση στο σύνολο των γνώσεων και δεξιοτήτων που αντιστοιχούν στην ΚΕΛ του επαγγέλματος (διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών), η οποία θα παρέχεται από ειδικά εγκεκριμένους για τον σκοπό αυτό φορείς ΣΕΚ, προϋπηρεσία ως βοηθός χειριστή για τουλάχιστον έξι (6) μήνες σε χιονοδρομικό κέντρο.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Η συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων στα χιονοδρομικά κέντρα, που περιλαμβάνει και τους χειριστές αναβατήρων, είναι το Σωματείο εργαζομένων σε χιονοδρομικά κέντρα Ελλάδος, που ιδρύθηκε το έτος 1982 και απαριθμεί περίπου 100 μέλη. Ανήκει στη ΓΣΕΕ. Αποτελεί το κοινό συλλογικό όργανο των εργαζομένων στα χιονοδρομικά κέντρα όλης της χώρας για την από κοινού προώθηση κοινών στόχων και την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων.

Τα ελληνικά ΧΚ έχουν συστήσει επίσης την Ένωση ΧΚ Ελλάδος, που αποτελεί μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρία που σκοπό έχει την ενιαία εκπροσώπηση των ΧΚ έναντι της πολιτείας στην προώθηση κοινών στόχων και στην αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων.

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

− Οργανώνει τη λειτουργία του συρόμενου και εναέριου αναβατήρα

− Εκτελεί τη λειτουργία του συρόμενου και εναέριου αναβατήρα

− Οργανώνει και εκτελεί εργασίες συντήρησης προληπτικής συντήρησης του αναβατήρα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

− Κανονισμοί υγείας και ασφάλειας της εργασίας

− Βασική ορολογία αναβατήρων

− Αρχές λειτουργίας εναέριων και συρόμενων αναβατήρων

− Κανονισμοί λειτουργίας εναέριων και συρόμενων αναβατήρων

− Βασικές γνώσεις συστημάτων ασύρματης επικοινωνίας

− Βασικές αρχές ηλεκτρολογίας

− Στοιχεία ηλεκτρολογικού σχεδίου

− Βασικές αρχές μηχανολογίας και υδραυλικών συστημάτων

− Αναγνώριση μηχανολογικών σχεδίων

− Τύποι, μορφές και συνδέσεις συρματόσχοινων

− Διαχείριση κρίσεων

− Βασικές αρχές ποιοτικού ελέγχου με έμφαση στις μη καταστρεπτικές δοκιμές σε εξαρτήματα αναβατήρων

− Λειτουργίες περιοδικής συντήρησης εναέριων και συρόμενων αναβατήρων

− Απαιτήσεις εγχειριδίου κατασκευαστή για τις περιοδικές εργασίες επιθεωρήσεων και συντήρησης εναέριων και συρόμενων αναβατήρων

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

− Εκπόνηση βασικού πλάνου προτεραιοτήτων, εργασιών και αρμοδιοτήτων βοηθητικού προσωπικού

− Διαχείριση των κύριων υλικών και των αναλωσίμων λειτουργίας εναέριων και συρόμενων αναβατήρων

− Χρήση μέσων πυρόσβεσης

− Αναγνώριση σφαλμάτων που συνδέονται με τη λειτουργία των αναβατήρων

− Χρήση μέσων ατομικής προστασίας

− Παροχή πρώτων βοηθειών

− Ανάγνωση και κατανόηση ηλεκτρολογικού σχεδίου

− Χειρισμός εναέριων αναβατήρων

− Χειρισμός συρόμενων αναβατήρων

− Χρήση απλών εργαλείων χειρός μηχανολογικών εφαρμογών

− Χρήση απλών εργαλείων χειρός ηλεκτρολογικών εφαρμογών

− Αξιολόγηση μετεωρολογικών προβλέψεων

− Εκτίμηση καιρικών φαινομένων

− Χρήση ειδικού εξοπλισμού που συνοδεύει τον αναβατήρα

− Χρήση οργάνων μέτρησης ηλεκτρικών εγκαταστάσεων

− Καταγραφή εργασιών συντήρησης αναβατήρα

− Τήρηση αρχείων εργασιών συντήρησης αναβατήρα

− Διαχείριση των κύριων υλικών και των αναλωσίμων για τη συντήρηση του αναβατήρα

− Διαχείριση τεχνικών προβλημάτων σε επιμέρους τμήματα των αναβατήρων

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Η παρούσα αποτελεί την πρώτη οργανωμένη καταγραφή του επαγγέλματος ‘’Χειριστής Συρόμενου – Εναέριου Αναβατήρα (Lift) Χιονοδρομικών Κέντρων’’. Το επάγγελμα είναι ιδιαίτερα υπεύθυνο και σοβαρό καθώς σχετίζεται άμεσα με την ασφάλεια της λειτουργίας των αναβατήρων στους οποίους υπάρχει εναέρια μεταφορά ανθρώπων.