Η παρούσα μελέτη αφορά στο επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα
του/της «Αγγειοπλάστη/Αγγειοπλάστριας – Κεραμίστα/Κεραμίστριας».

Το επάγγελμα του/της Αγγειοπλάστη/Αγγειοπλάστριας – Κεραμίστα/Κεραμίστριας και η εξέλιξή του είναι συνυφασμένα με την πορεία της κεραμικής τέχνης, η οποία ως μια από τις αρχαιότερες τέχνες χαρακτηρίζει τον ελληνικό πολιτισμό και ως εκ τούτου και μέρος της ιστορίας του ελληνισμού.

Ο/Η Αγγειοπλάστης/Αγγειοπλάστρια – Κεραμίστας/Κεραμίστρια είναι ο/η αυτοαπασχολούμενος/η ή ο/η μισθωτός/ή που ασκεί την τέχνη της κεραμικής για την παραγωγή εμπορεύσιμων προϊόντων χρηστικών ή διακοσμητικών αντικειμένων από πηλό ή από άλλα αργιλοπυριτικά υλικά και υαλώματα πλακάκια , κεραμίδια κ.ά., ανθεκτικά σε υψηλές θερμοκρασίες. Απασχολείται σε πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, με το μεγαλύτερο μέρος αυτών να είναι οικογενειακές. Στην Ελλάδα ένα μέσο εργαστήρι κεραμικής δεν απασχολεί περισσότερα από δύο έως τρία άτομα, συμπεριλαμβανομένου και του ιδιοκτήτη, ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται η μετάβαση της επιχείρησης στην επόμενη του ιδιοκτήτη γενιά. Λίγες είναι οι επιχειρήσεις κεραμικής που απασχολούν περισσότερα από τρία άτομα, ενώ ακόμη λιγότερες είναι αυτές που ο αριθμός των απασχολουμένων ξεπερνάει τα δέκα.

Τα τελευταία χρόνια, το επάγγελμα καταγράφει μία σταθερή πορεία ανόδου, μετά από μία πτωτική τάση που προηγήθηκε, τόσο σε όρους αριθμού επιχειρήσεων όσο και σε όρους απασχολούμενου προσωπικού. Η αυξανόμενη ζήτηση που καταγράφεται από τις αγορές του εξωτερικού για ελληνικά κεραμικά προϊόντα σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή άνοδο του τουρισμού της χώρας μας, αποτελούν ευοίωνες ενδείξεις για την ανάπτυξη του κλάδου της κεραμικής στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια.

Επίσης, παραδοσιακές πρακτικές κατασκευής κεραμικών αντικειμένων, είναι στενά συνδεδεμένες με ένα τόπο, αποτελούν στοιχεία Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και μπορούν να ενταχθούν στο Εθνικό Ευρετήριο και να φυλαχτούν ως στοιχεία της εθνικής συλλογικής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ο κλάδος της αγγειοπλαστικής/κεραμικής στην Ελλάδα αποτελεί έναν δυναμικό κλάδο της εθνικής οικονομίας και συνδέεται παραδοσιακά με τον τομέα της χειροτεχνίας και καλλιτεχνικής βιοτεχνίας στην Ελλάδα. Η χειροτεχνική/βιοτεχνική επιχειρηματικότητα προωθείται από το Υπουργείο Ανάπτυξης, στο πλαίσιο των εθνικών και ενωσιακών πολιτικών για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), μέσω: της ανάπτυξης του επιχειρηματικού οικοσυστήματος της χειροτεχνίας, τη διαμόρφωση των αναγκαίων εθνικών υποδομών, τη προώθηση στοχευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων, τη μετεξέλιξη των υφισταμένων αλυσίδων αξίας, την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων σε χειροτεχνικά & βιομηχανικά προϊόντα σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2411/2023, τον εντοπισμό και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, την μεταφορά γνώσης, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την απλοποίηση των διαδικασιών, τη βέλτιστη υιοθέτηση τεχνολογικών και ψηφιακών επιτευγμάτων, τη δικτύωση, καθώς και τη διεθνοποίηση των χειροτεχνικών επιχειρήσεων.

Όλα τα παραπάνω καθώς και πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία για το επάγγελμα του/της Αγγειοπλάστη/Αγγειοπλάστριας – Κεραμίστα/Κεραμίστριας αποτυπώνονται και αναλύονται εκτενώς στο παρόν επαγγελματικό περίγραμμα (ΕΠ), το οποίο συνοδευόμενο από το αντίστοιχο πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών (ΠΕΠ) αναμένεται να συντελέσουν σε μεγάλο βαθμό στην ομαλή και ασφαλή λειτουργικότητα και ανάπτυξη του κλάδου και, κατ’ επέκταση, στη διεύρυνση της γκάμας των παραγόμενων προϊόντων, στην αξιοποίηση νέων υλικών κεραμικής και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής κεραμικής.

The present study concerns the occupational profile and the framework of educational standards of vocational training curricula of the “Potter-Ceramicist”.

The profession of Potter-Ceramist and its evolution are intertwined with the course of ceramic art, which as one of the oldest arts characterizes Greek culture and therefore also part of the history of Hellenism.

The Potter-Ceramist is the self-employed or the hired person who practices the art of ceramics for the production of marketable utilitarian or decorative objects from clay or from other aluminosilicate materials and glazes, resistant to high temperatures. A characteristic of the industry is that the potters-ceramists are employed in very small and small businesses, with most of them being family-owned. In Greece, the average pottery workshop does not employ more than two to three people, including the owner, while in many cases the transition of the business to the next generation of the owner is observed. There are few pottery companies that employ more than three people, and even fewer that employ more than ten.

In recent years, the profession has recorded a rising course, after a downward trend that preceded it, both in terms of the number of businesses and in terms of employed personnel. The growing demand recorded by foreign markets for Greek ceramic products, combined with the impressive increase in tourism in our country, are auspicious signs for the development of the ceramics sector in Greece in the coming years.

All of the above as well as many other interesting facts for the profession of Potter – Ceramicist are captured and analyzed extensively in occupational profile, which accompanied by the corresponding framework of educational specifications is expected to contribute to a large extent to the smooth and safe functioning and development of the sector and, expansion in the widening of the range of produced products, in the utilization of new ceramic materials and in strengthening the competitiveness of Greek ceramics.

Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Αγγειοπλάστη/Αγγειοπλάστριας – Κεραμίστα/Κεραμίστριας».

Το επαγγελματικό περίγραμμα συνιστά μια κωδικοποιημένη αποτύπωση του περιεχομένου του επαγγέλματος, καθώς και των απαιτούμενων για την άσκησή του προσόντων, όπως ορίζονται στην υπ΄αριθμ. 110988 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β’ 566/08-05-2006) με περιεχόμενο «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Αντίστοιχα, το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αξιοποιεί στο ακέραιο την «πρώτη ύλη» του επαγγελματικού περιγράμματος και διατυπώνει τις ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

Η δομή, το περιεχόμενο και ο τρόπος παρουσίασης της μελέτης, δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλαπλές ομάδες απεύθυνσης, εξυπηρετώντας διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.

Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί από:

− εργαζόμενους ή ανέργους, ως εργαλείο πληροφόρησης για το επάγγελμα ή περιγραφής και τεκμηρίωσης των γνώσεων/δεξιοτήτων/ικανοτήτων τους,

− υπηρεσίες απασχόλησης και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, κατά την παροχή των υπηρεσιών τους,

− φορείς εκπαίδευσης/κατάρτισης, για να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους,

− επιχειρήσεις, για να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δεξιότητες και τα προσόντα των εργαζομένων στις σχετικές θέσεις εργασίας.

Η μελέτη ακολουθεί ένα δομημένο πρότυπο με συγκεκριμένες μεθοδολογικές προδιαγραφές που ορίζονται στις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων2 , οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. ΓΔ/12832/15-04-21 Απόφαση της υπ’ αριθμ. 443ης/14-04-21 Συνεδρίασης του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εμπεριέχει: i) την εισαγωγή, ii) τη σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, iii) την ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος, iv) τη βιβλιογραφία και v) το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων.

i) Η εισαγωγή προσδιορίζει αδρά το περιεχόμενο της μελέτης και τον τρόπο αξιοποίησής της.

ii) Η σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος παρουσιάζει περιληπτικά τις βασικές πληροφορίες της ανάλυσης του επαγγέλματος.

iii) Η ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:

• Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας.

1 1 «Όπου στο κείμενο του επαγγελματικού περιγράμματος αναφέρεται ο όρος «Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης» ή το αρκτικόλεξο «Ι.Ε.Κ.», νοούνται οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης ή το αρκτικόλεξο «Σ.Α.Ε.Κ.», αντίστοιχα. Σχετ. παρ.2, άρθρο 3 του ν. 5082/2024 (Α’9)»
2 Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021) Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων. Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ.

• Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας – «προδιαγραφές».

• Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

• Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

Στην Ενότητα Α καταγράφονται οι γενικότερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές και άλλες αλλαγές που το επηρεάζουν, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκησή του.

Στην Ενότητα Β αποτυπώνεται το περιεχόμενο του επαγγέλματος. Αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ1 έως ΚΕΛν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Για κάθε ΕΕΛ προσδιορίζονται τα Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης (ΚΕΑ) και το Εύρος Εφαρμογής (ΕυΕ) της.

Στην Ενότητα Γ αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εκτέλεση κάθε ΕΕΛ.

Στην Ενότητα Δ καταγράφονται οι διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

Στην Ενότητα Ε αποτυπώνονται οι ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.

iv) Στη βιβλιογραφία παρατίθενται βιβλία, άρθρα κ.λπ. πάνω στα οποία στηρίζεται η συγγραφή των ενοτήτων του επαγγελματικού περιγράμματος ενώ, παράλληλα, συνιστούν προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο ή στο επάγγελμα.

Για την ανάπτυξη της παρούσας μελέτης συστάθηκε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν ο κoς Σπυρίδων Μαραγκάκης (συγγραφέας), ο κος Γεώργιος Σίνας (εμπειρογνώμονας εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργαζομένων, εν προκειμένω της ΓΣΕΕ), ο κος Νικόλαος Βαλλάτος (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής εργοδοτικής οργάνωσης, εν προκειμένω της ΓΣΕΒΕΕ), η κα Μαρία Γιαννακάκη (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) και ο κος Ευστάθιος Κουρτίδης (σύμβουλος επαγγελματικού περιγράμματος).

Η τελική σύνθεση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα, με την υποστήριξη των επιστημονικών στελεχών του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, κ.κ. Γεωργίας Μιχαλοπούλου και Κωνσταντίνας Λουλούδη, υπό την επιστημονική εποπτεία του Εκτελεστικού Διευθυντή του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κου Παρασκευά Λιντζέρη.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Ο Αγγειοπλάστης – Κεραμίστας είναι ο αυτοαπασχολούμενος ή ο μισθωτός που ασκεί την τέχνη της κεραμικής για την παραγωγή εμπορεύσιμων χρηστικών ή διακοσμητικών αντικειμένων από πηλό ή από άλλα αργιλοπυριτικά υλικά και υαλώματα, ανθεκτικά σε υψηλές θερμοκρασίες. Ο πηλός (αργιλώδες χώμα) έχει την ιδιότητα, όταν είναι υγρός να πλάθεται, να παίρνει διάφορες μορφές, ενώ όταν ψηθεί γίνεται εξαιρετικά ανθεκτικός και στεγανοποιείται (Δανός, 1979).

Η διαδικασία της παραγωγής ξεκινάει από την επιλογή του κατάλληλου υλικού, ανάλογα με το αντικείμενο και τις επιθυμητές του ιδιότητες, το οποίο στη συνέχεια θα επεξεργαστεί και θα μορφοποιηθεί από τον επαγγελματία, χειροκίνητα ή με τη χρήση τροχού, σε τελικά προϊόντα κεραμικής, ψευδοπορσελάνης, φαγεντιανής και πορσελάνης. Η επεξεργασία γίνεται με τη βοήθεια παραδοσιακών ή μη εργαλείων και μηχανημάτων, όπως ο τροχός, τα καλούπια, οι ακίδες και ειδικά εργαλεία και δίδεται μορφή στον πηλό για την παραγωγή μιας ποικιλίας αντικειμένων τα οποία διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή (πιθάρια, γάστρες, γαβάθες, πιάτα, ποτήρια, φλιτζάνια, γλάστρες, διακοσμητικά είδη κ.ά.) (Βογιατζόγλου – Σακελλαροπούλου, 2009).

Μετά το πλάσιμο των αντικειμένων, ο Αγγειοπλάστης τα αφήνει να στεγνώσουν σε φυσική θερμοκρασία περιβάλλοντος, ενώ στη συνέχεια τα στεγνά πλέον αντικείμενα τοποθετούνται σε καμίνια ή κλιβάνους σε υψηλή θερμοκρασία για να ψηθούν (απομάκρυνση του νερού από τον πηλό). Στο στάδιο του ψησίματος πραγματοποιούνται διάφορες μεταβολές στον πηλό ανάλογα με τη σύστασή του και τη θερμοκρασία στην οποία θα ψηθεί. Με την επίδραση της φωτιάς το πήλινο αντικείμενο μεταμορφώνεται σε κεραμικό και είναι πλέον έτοιμο για χρήση.

Η επιλογή της κατάλληλης αργιλοπυριτικής μάζας (πηλού) αποτελεί κρίσιμο παράγοντα της παραγωγής, καθώς οι χημικές της ιδιότητες, η επεξεργασία και η επικάλυψη με υαλώματα και άλλα υλικά προσδιορίζουν και τις ιδιότητες του τελικού προϊόντος. Παραδοσιακά η ετοιμασία και η κατεργασία του πηλού (συλλογή αργιλώδους χώματος, άπλωμα στον αέρα, στέγνωμα, κοπάνισμα, πλύσιμο και σούρωμα, πρόσμειξη με άλλα υλικά κατά περίπτωση) γίνονταν από τους ίδιους τους επαγγελματίες του κλάδου, ενώ σήμερα η πρώτη ύλη αγοράζεται έτοιμη είτε από ελληνικές επιχειρήσεις παραγωγής πηλού είτε απευθείας από το εξωτερικό (Δανός, 1979).

Οι Αγγειοπλάστες/Κεραμίστες δύνανται να εργαστούν ως αυτοαπασχολούμενοι, δημιουργώντας το δικό τους εργαστήριο κεραμικής. Εναλλακτικά, μπορούν να απασχοληθούν ως μισθωτοί είτε στο σύνολο του επαγγέλματος ή σε επιμέρους τμήματά του και ως τροχατζής, υπεύθυνος ψησίματος, διακοσμητής κεραμικών αντικειμένων σε εργαστήρια και βιοτεχνίες παραγωγής καλλιτεχνικών και τουριστικών ειδών, συνεργάτης διακοσμητών και αρχιτεκτόνων για τη διακόσμηση εσωτερικών και εξωτερικών χώρων καθώς και σε βιομηχανίες παραγωγής κεραμικών, ειδών υγιεινής, ειδών εστίασης και πλακιδίων.

Επαγγέλματα που διακρίνονται:

– αγγειοπλάστης

– Χυτευτής λειαντικών τροχών

– Χυτευτής τούβλων και πλακιδίων

– Κεραμίστας

– Χυτευτής αγγειοπλαστικής και πορσελάνης

³ Στην παρούσα μελέτη η φράση «Αγγειοπλάστης – Kεραμίστας» αναφέρεται και στα δύο φύλα. Το αρσενικό γραμματικό γένος χρησιμοποιείται για καθαρά πρακτικούς λόγους.

– Μοντελοποιός αγγειοπλαστικής και πορσελάνης

– Κεραμίστας καλλιτέχνης

– Χειριστής κλιβάνου (τούβλα και πλακάκια)

– Χειριστής κλιβάνου (αγγειοπλαστική και πορσελάνη)

– Παραδοσιακός κεραμίστας

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

Οι αγγειοπλάστες /κεραμίστες απασχολούνται σε :

– Εργαστήρια, βιοτεχνίες & βιομηχανίες κατασκευής κεραμικών αντικειμένων
– Καταστήματα πώλησης
– Σε εισαγωγικές ή εξαγωγικές εταιρείες,
– σε γκαλερί,
– σε οίκους δημοπρασιών,
– σε επιχειρήσεις χονδρικής πώλησης κ.α.
– Ως εργαστηριακός εκπαιδευτής σε σχολές και φορείς κατάρτισης
– Ως ειδικός συνεργάτης ή σύμβουλος

• σε οίκους και καταστήματα μόδας
• σε επιδείξεις μόδας, σε φωτογραφίσεις
• σε τηλεόραση, θέατρο, κινηματογράφο

– Σε περιοδικά (παραδοσιακά και blogs) σε θέματα που αφορούν τα κεραμικά

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Για την άσκηση του επαγγέλματος του Αγγειοπλάστη – Κεραμίστα, δεν απαιτείται η έκδοση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, ενώ δεν υπάρχουν και κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα. Ενώ, σύμφωνα τον Ν.4442/2016, γνωστοποιείται η εγκατάσταση και λειτουργία του εργαστηρίου κεραμικής.

Επιπλέον, στην Ελλάδα λειτουργούν ολιγάριθμες σχολές που διδάσκουν την τέχνη της κεραμικής, χωρίς η κατοχή σχετικού τίτλου σπουδών από αυτές να αποτελεί τυπικό προαπαιτούμενο για την είσοδο στο επάγγελμα. Η είσοδος στο επάγγελμα είναι ελεύθερη για οποιονδήποτε κατέχει την τέχνη της κεραμικής και διαθέτει το απαιτούμενο κεφάλαιο για την ίδρυση ενός επαγγελματικού εργαστηρίου.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

− Πανελλήνια Ένωση Κεραμιστών και Αγγειοπλαστών (Π.Ε.Κ.Α.) – http://enosi-keramiston-aggeioplaston.blogspot.com/

− Πανελλήνια Ένωση Βιοτεχνών Λαϊκής Τέχνης – https://handicraftgreece.gr/

− Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος – http://www.eete.gr/

− Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΙΥΕ) https://oiye.gr/

− Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Αθήνας http://www.eka.org.gr/

− Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ) https://gsee.gr/

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

− Τακτοποιεί και οργανώνει το εργαστήριο κεραμικής
− Προετοιμάζει το έργο της κατασκευής κεραμικών προϊόντων/έργων
− Επιλέγει και δοκιμάζει τα υλικά που θα χρησιμοποιήσει στο έργο της κατασκευής κεραμικών προϊόντων/έργων
− Προμηθεύεται ή κατασκευάζει τα υλικά και τα εργαλεία για την παραγωγή κεραμικών προϊόντων/έργων
− Λαμβάνει κατασκευαστικά μέτρα για την παραγωγή προϊόντων/έργων και διακρίνει τις ιδιαιτερότητες
− Επεξεργάζεται τον ωμό πηλό/έργο
− Διακοσμεί τα προϊόντα/έργα
− Ψήνει (μπισκουί) τα κεραμικά προϊόντα/έργα
− Υαλώνει τα προϊόντα/έργα κεραμικής
− Προετοιμάζει την κατασκευή ειδικών και εικαστικών έργων/προϊόντων
− Κατασκευάζει το εικαστικό κεραμικό (ζωγραφική – χαρακτική – γλυπτική)
− Διακοσμεί, ψήνει και υαλώνει τα εικαστικά έργα/προϊόντα
− Τοποθετεί τα προϊόντα έργα στην τελική τους θέση (αφορά κυρίως ειδικές κατασκευές/διακοσμητικά δομικά στοιχεία και έργα τέχνης)

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

− Αρχές διακόσμησης στην κεραμική
− Αρχές κεραμικής για την κατασκευή δευτερευουσών φορμών
− Αρχές κεραμικής για την κατασκευή της κυρίως φόρμας
− Αρχές και κανόνες γλυπτικής
− Αρχές και κανόνες κεραμικής για κατασκευές
− Αρχές και κανόνες κεραμικής για τη διακόσμηση και το υάλωμα
− Αρχές και κανόνες κεραμικής για το ψήσιμο
− Αρχές και τεχνικές που διέπουν την κατασκευή ή/και αποθήκευση πρότυπων εργαλείων
− Αρχές και τεχνικές που διέπουν την κατασκευή και αποθήκευση υλικών
− Βασικές αρχές κεραμικής, ζωγραφικής, χαρακτικής και γλυπτικής
− Βασικές αρχές σχεδίου (ελεύθερου και βιομηχανικού)
− Βασικές αρχές τεχνικού σχεδίου
− Βασικές γνώσεις για τα χρώματα
− Βασικοί κανόνες ασφαλείας και υγιεινής εργαστηρίου κεραμικής
− Βασικοί κανόνες εργονομικής τοποθέτησης προϊόντων
− Γνώσεις λαογραφίας και παράδοσης
− Γνώσεις οξείδωσης – αναγωγή
− Γνώσεις πίνακα φούρνου (αυτόματος, χειροκίνητος)
− Γνώσεις προστασίας και συντήρησης κάθε τύπου καμινιού
− Γνώσεις στατικότητας και στήριξης
− Γνώσεις υπολογισμού των τελικών διαστάσεων της κατασκευής σε όλα τα στάδια
− Γνώσεις χρήσης ειδικών φούρνων
− Γνώση για την ασφάλεια του κεραμίστα
− Γνώση διεξαγωγής δοκιμών του πηλού για εξασφάλιση καλής ποιότητας της κατασκευής (ως προς το αισθητικό και το τεχνικό μέρος)
− Γνώση ειδικού ψησίματος
− Γνώση ιδιαίτερης βιβλιογραφίας
− Γνώση και αξιολόγησης των τρόπων, των μεθόδων και των υλικών σε κάθε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας
− Γνώση και δοκιμές των τεχνικών προδιαγραφών και των φυσικών ιδιοτήτων του πηλού
− Γνώση και χρήση άλλων υλικών βοηθητικών για την κατασκευή
− Γνώση κανόνων ασφαλείας αναφορικά με το κάθε υλικό
− Γνώση κανόνων και διαδικασία ψησίματος
− Γνώση κατασκευής ιδιαίτερων πυρίμαχων στοιχείων
− Γνώση κατασκευής προπλάσματος ή μακέτας
− Γνώσεις προστασίας κεραμίστα
− Γνώση συντήρησης του φούρνου
− Γνώση χειρισμού διαφορετικών τύπων καμινιών
− Γνώσεις χημείας (αντιδράσεις κατά τη διάρκεια του ψησίματος)
− Γνώσεις χημείας σε σχέση με τη θερμοκρασία
− Γνώσεις χημικών αντιδράσεων υλικών ανάλογα με τη θερμοκρασία
− Γνώσης χρήσης ή/και κατασκευής ειδικών εργαλείων ή/και μέσων για την υλοποίηση ειδικών κατασκευών
− Ειδικές γνώσεις προδιαγραφών του πηλού και άλλων υλικών σε σχέση με την αποθήκευση (διατήρηση επιθυμητής υγρασίας σύμφωνα με τις αρχές της κεραμικής)
− Ειδικές γνώσεις χημείας (χημικές αντιδράσεις) κατά την αλλαγή θερμοκρασίας
− Έλεγχος σχεδίου και τρισδιάστατης κατασκευής
− Εξειδικευμένα σχεδιαστικά λογισμικά
− Εξειδικευμένη γνώση τεχνικών χαρακτηριστικών ανά τύπο και είδος πηλού
− Θεωρητική και πρακτική γνώση της διαδικασίας ψησίματος
− Ιστορία της τέχνης
− Καλή χρήση και τοποθέτηση των πυρίμαχων στοιχείων στήριξης
− Κανόνες ασφαλείας και υγιεινής εργαστηρίου κεραμικής
− Κανονιστικό πλαίσιο ως προς τη σύσταση των κεραμικών προϊόντων
− Κοστολόγηση προϊόντων
− Μέθοδοι ασφάλειας της κατασκευής
− Μέθοδοι ασφαλούς σταθεροποίησης της φόρμας χωρίς προβλήματα
− Μικτές τεχνικές κατασκευής, επεξεργασίας πηλού και υλικών και υαλώματος
− Πλήρης έλεγχος κατά τη διάρκεια διαφυγής της υγρασίας
− Προστασία και συντήρηση πυρίμαχων και μη, μέσων και εργαλείων στήριξης
− Τελικό φινίρισμα κύριων και δευτερευουσών κατασκευών
− Τεχνική γνώση προδιαγραφών πηλού, υλικών διακόσμησης και υαλωμάτων
− Τεχνολογία υλικών κεραμικής, διακόσμησης και υαλώματος
− Τεχνικές διακόσμησης, υαλώματος και ψησίματος
− Τεχνικές εξαγωγής κεραμικών ανάλογα τη διαφορετικότητα της φόρμας
− Τεχνικές εξαγωγής κεραμικών από το καμίνι (τεχνικές ξεκαμινιάσματος)
− Τεχνικές εξαγωγής κεραμικών και κρυώματος του φούρνου ανάλογα με τη διαφορετικότητα της φόρμας
− Τεχνικές και μέθοδοι ασφαλούς μεταφοράς κεραμικών
− Τεχνικές λύσεις όπου είναι αναγκαίο
− Τεχνικές μεταφοράς κεραμικών
− Τεχνικές προδιαγραφές υλικών (αντοχή)
− Τεχνογνωσία για την προστασία των κεραμικών μεταξύ τους, του φούρνου και των πυρίμαχων στηριγμάτων
− Τεχνογνωσία για το στέγνωμα και τη σταθεροποίηση της φόρμας σύμφωνα με τον τύπο του πηλού
− Τεχνογνωσία για το στέγνωμα της κατασκευής
− Τεχνογνωσία διακόσμησης
− Τεχνογνωσία διαφορετικών τεχνικών κατασκευής
− Τεχνογνωσία διαφορετικών τύπων καμινιών
− Τεχνογνωσία διαφορετικών τύπων κεραμικών
− Τεχνογνωσία ειδικών τεχνικών υαλώματος
− Τεχνογνωσία ειδικών τεχνικών ψησίματος
− Τεχνογνωσία επεξεργασίας δευτερευουσών κατασκευών
− Τεχνογνωσία επεξεργασίας του κάτω ή πίσω μέρους της φόρμας για αισθητικούς και τεχνικού λόγους (σταθεροποίηση της φόρμας)
− Τεχνογνωσία εργαλείων και μέσων και χρήσης τους
− Τεχνογνωσία εργαλείων και χρήση αυτών
− Τεχνογνωσία και γνώση διαφορετικών τύπων πηλού
− Τεχνογνωσία καθαρισμού και εργαλείων
− Τεχνογνωσία κάθε διαφορετικού τρόπου διακόσμησης ή τύπου πηλού
− Τεχνογνωσία μεταφοράς σχεδίου και μακέτας για την τελική κατασκευή
− Τεχνογνωσία μικτών τεχνικών διακόσμησης
− Τεχνογνωσία στεγνώματος της φόρμας
− Τεχνογνωσία τεχνικών ανάλογα με τη διαφορετικότητα της φόρμας για το κρύωμα του φούρνου και εξαγωγής του κεραμικού.
− Τεχνογνωσία τεχνικών βασικής κατασκευής
− Τεχνογνωσία τοποθέτησης υαλώματος στο κεραμικό
− Τεχνογνωσία του αντίστοιχου επιλεγμένου τρόπου κατασκευής και τύπου πηλού
− Τεχνογνωσία του τρόπου κατασκευής δευτερευουσών στοιχείων ανάλογα τον τύπου πηλού
− Τεχνογνωσία τρόπων και μεθόδων διακόσμησης και υαλώματος ανάλογα με την τεχνική ψησίματος και τον τύπο του καμινιού
− Τεχνογνωσία των εργαλείων και μέσων
− Τεχνογνωσία των τρόπων προετοιμασίας και κατασκευής του πηλού.
− Τεχνογνωσία ψησίματος και κατασκευής
− Χρήση άλλων υλικών
− Χρήση εξειδικευμένων μέσων, εργαλείων και υλικών κεραμικής

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

− Διαχείριση υλικών (πηλού, υαλώματα, χρώματα)
− Εκπόνηση τεχνικών σχεδίων με τη χρήση λογισμικού
− Εφαρμογή εργονομικών αρχών στην εργασία
− Εφαρμογή κανόνων επαγγελματικής δεοντολογίας και συμπεριφοράς
− Εφαρμογή τεχνικών κατασκευής πηλού
− Εφαρμογή τεχνικών ψησίματος
− Ελέγχου των χαρακτηριστικών κεραμικών προϊόντων/έργων
− Έλεγχος των χαρακτηριστικών των υλικών (πηλός, υλικά διακόσμησης, υαλώματα)
− Σχεδίαση της κατασκευής
− Ζύμωμα και επεξεργασία πηλού
− Καθαρισμός χώρου κατασκευής / παραγωγής του κεραμικού
− Καθαρισμός χώρου διακόσμησης και υαλώματος του κεραμικού
− Καθαρισμός χώρου ψησίματος του κεραμικού
− Κατασκευή εργαλείων και πυρίμαχων στοιχείων στήριξης
− Κατασκευή πηλού
− Κατασκευή υλικών διακόσμησης
− Κατασκευή υαλωμάτων
− Λήψη μέτρων ωμής κατασκευής
− Οργάνωση εργαστηρίου
− Προμήθεια υλικών κεραμικής
− Συντήρηση υλικών και εξοπλισμού
− Συσκευασίας προϊόντων/έργων κεραμικής
− Σχεδίαση με το χέρι (ελεύθερο σχέδιο)
− Τεχνικών κατασκευής πηλού
− Υπολογισμός στεγνώματος
− Χειρισμός χημικών και μη καθαριστικών προϊόντων
− Χρήση διαφορετικών τύπων καμινιών
− Χρήση τεχνολογίας υλικών (πηλός, υλικά διακόσμησης, υαλώματα)
− Χρήση τεχνικών διακόσμησης
− Χρήση τεχνικών καθαρισμού
− Χρήση τεχνικών μεταφοράς
− Χρήση τεχνικών στεγανοποίησης
− Χρήση τεχνικών διακόσμησης
− Χρήση τεχνικών υαλώματος
− Χρήση τεχνικών ψησίματος
− Χρήσης τεχνολογίας υλικών

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Το επάγγελμα του Αγγειοπλάστη – Κεραμίστα χαρακτηρίζεται από ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων όπου λόγω του μικρού μεγέθους των ελληνικών εργαστηρίων κεραμικής, δεν υπάρχει εξειδίκευση ανά εργασία και ο Αγγειοπλάστης – Κεραμίστας αναγκάζεται να εκτελεί ένα μεγάλο εύρος εργασιών. Σε ορισμένες περιπτώσεις η εξειδίκευση του Αγγειοππλάστη – Κεραμίστα έχει ως συνέπεια πολλά εργαστήρια κεραμικής να παράγουν συγκεκριμένα προϊόντα (π.χ. μόνο πιθάρια ή μόνο χρηστικά αντικείμενα) και να συνεργάζονται με άλλα για την παραγωγή ή την καλλιτεχνική επιμέλεια των παραγόμενων προϊόντων.

Στην εξέλιξη του επαγγέλματος θα πρέπει να επισημανθεί η συμβολή του πρώην ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΙΚΡΩΝ-ΜΕΣΑΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ (ΕΟΜΜΕΧ) και της θυγατρικής τους ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΓΙΛΛΟΜΑΖΗΣ Ανώνυμος Εταιρεία» (ΕΛΚΕΑ Α.Ε.),στην ανάπτυξη και τεχνική υποστήριξη των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων του κλάδου της κεραμικής /αγγειοπλαστικής τέχνης, και γενικά του τομέας της χειροτεχνίας & καλλιτεχνικής βιοτεχνίας, μέσω δράσεων & επιχειρησιακών προγραμμάτων , που συγχρηματοδοτούνταν από την Ε.Ε., καθώς και με το ερευνητικό έργο των μελετών του ΕΟΜΜΕΧ που αναρτώνται στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και σε ψηφιακό υλικό.

Ο ΕΟΜΜΕΧ (Ελληνικός Οργανισμός Μικρών – Μεσαίων Επιχειρήσεων & Χειροτεχνίας) ιδρύθηκε το 1977 ως Ν.Π.Ι.Δ. με το Ν.707/1977, με την ενοποίηση του Εθνικού Οργανισμού Ελληνικής Χειροτεχνίας (ΕΟΕΧ) και του Κέντρου Βιοτεχνικής Ανάπτυξης (ΚΕΒΑ), με σκοπό την προαγωγή και προώθηση της Ελληνικής Βιοτεχνίας & Χειροτεχνίας με κάθε πρόσφορο τρόπο, στα πλαίσια της εκάστοτε ασκούμενης Κυβερνητικής Πολιτικής. Από το 1997 (Π.Δ. 159/96, που εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή του Ν. 2414/96) έως το 2012 ο ΕΟΜΜΕΧ λειτούργησε ως Ανώνυμη Εταιρία κοινωφελούς χαρακτήρα, με μοναδικό μέτοχο το Υπουργείο Ανάπτυξης.

Η πρώην εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΓΙΛΛΟΜΑΖΗΣ Ανώνυμος Εταιρεία» (ΕΛΚΕΑ Α.Ε.), μέσω των εργαστηριακών δοκιμών και των προγραμμάτων κατάρτισης υποστήριζε τους αγγειοπλάστες/κεραμίστες της χώρας μας και παρείχε ποιοτικό έλεγχο για τα προϊόντα του κλάδου. Η ΕΛΚΕΑ Α.Ε. αποτελεί μία εκ των υπό εκκαθάριση θυγατρικών εταιρειών του πρώην Ελληνικού Οργανισμού Μικρών – Μεσαίων Επιχειρήσεων και Χειροτεχνίας (ΕΟΜΜΕΧ), οι οποίες σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 16 του Ν. 4038/2012 (ΦΕΚ Α΄/14) λύονται αυτοδικαίως και τίθενται σε εκκαθάριση. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 17 του Ν. 4038/2012, οι δράσεις και οι αρμοδιότητες του ΕΟΜΜΕΧ, μεταφέρθηκαν και ασκούνται από τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης,

Λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές της ΕΕ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), το Industry 4.0 και την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις σε ενωσιακό και διεθνές επίπεδο για τον τομέα της χειροτεχνίας και καλλιτεχνικής βιοτεχνίας, ταυτόχρονα με την διαπίστωση της ανάγκης ανασυγκρότησης του τομέα στην Ελλάδα έπειτα από την παύση λειτουργίας του Ελληνικού Οργανισμού Μικρών – Μεσαίων Επιχειρήσεων & Χειροτεχνίας (ΕΟΜΜΕΧ), η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας υλοποίησε το Υποέργο 3 «Μελέτη για τη χαρτογράφηση του τομέα της χειροτεχνίας και καλλιτεχνικής βιοτεχνίας» μέσω της ενταγμένης Πράξης «Προσαρμογή του Εθνικού Παρατηρητηρίου για τις ΜμΕ στις ανάγκες της νέας Αναπτυξιακής / Βιομηχανικής Πολιτικής 2020-2030 και της πολιτικής για τις ΜμΕ – Ανάπτυξη υπηρεσιών και εργαλείων παρακολούθησης και πληροφόρησης» με χρηματοδότηση από το ΕΠΑνΕΚ του ΕΣΠΑ 2014- 2020. Τα αποτελέσματα του έργου είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας στο σύνδεσμο: https://www.ggb.gr/el/sme_observatory/map_handcraft_smes και αφορούν στον κλάδο της αγγειοπλαστικής/κεραμικής τέχνης.

Στην διαφύλαξη και στην προώθηση της παραδοσιακής κεραμικής στη χώρα μας συμβάλλει η εγγραφή της Κεραμικής Θραψανού -Σίφνου και Λέσβου στο Εθνικό Ευρετήριο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Στο πλαίσιο αυτό το επάγγελμα του αγγειοπλάστη /κεραμίστα δύναται να αποτελέσει πόλο έλξης για κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί στον κλάδο ή επιθυμεί να εξελίσσεται στο επάγγελμά του με κατάρτιση στις σύγχρονες τεχνολογίες, μεθόδους και πρακτικές, επενδύοντας στην βιώσιμη ανάπτυξης της επιχείρησής του.