Λαμβάνοντας υπόψη την παντελή απουσία εκπαιδευτικών προγραμμάτων πάσης φύσεως για την κατάρτιση νέων αλιέων στο επάγγελμα, πρόκειται για μια αυστηρά παραδοσιακή δραστηριότητα που είτε μεταδίδεται από τους παλαιότερους στους νεότερους είτε η αλιευτική τέχνη αποκτιέται με την εμπειρία κατά τη δραστηριότητα. Το ευρύτερο πλαίσιο της επαγγελματικής δραστηριότητας ορίζεται από τις δυνατότητες του αλιέα και του σκάφους που διαθέτει και το τοπικό, εθνικό ή/και Ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο της αλιείας.
Εν περιλήψει, η δραστηριότητα του ΑΛΙΕΑ περιλαμβάνει τον χειρισμό (πλοήγηση, πηδαλιούχηση) του σκάφους και του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού του, τον χειρισμό αλιευτικών εργαλείων για την αλιεία, τη διαχείριση των αλιευμάτων μετά την αλιεία και το χειρισμό τους ώστε να φτάσουν στην καλύτερη δυνατή ποιότητα στον καταναλωτή.
Για την άσκηση του επαγγέλματος απαιτείται τουλάχιστον ατομική αλιευτική άδεια καθώς και άδεια αλιείας για το σκάφος. Επίσης υπάρχουν και άλλες άδειες προαιρετικές όπως π.χ. η άδεια αλιείας τόνου-ξιφία, η άδεια αλιείας σε διεθνή ύδατα, άδεια αλιευτικού τουρισμού κ.λπ. που απαιτούνται μόνο αν ο αλιέας θελήσει να ασκήσει την σχετική δραστηριότητα.
Το επάγγελμα του ΑΛΙΕΑ είναι το μοναδικό που μπορεί σήμερα, ακόμα με τη δυσμενή κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων στη θάλασσα, να προμηθεύσει την αγορά με φρέσκο ψάρι υψηλής ποιότητας και εμπορικής αξίας (είδη Μεσογείου) σε σχέση με εισαγόμενα κατεψυγμένα ή παγωμένα.