Λαμβάνοντας υπόψη την παντελή απουσία εκπαιδευτικών προγραμμάτων πάσης φύσεως για την κατάρτιση νέων αλιέων στο επάγγελμα, πρόκειται για μια αυστηρά παραδοσιακή δραστηριότητα που είτε μεταδίδεται από τους παλαιότερους στους νεότερους είτε η αλιευτική τέχνη αποκτιέται με την εμπειρία κατά τη δραστηριότητα. Το ευρύτερο πλαίσιο της επαγγελματικής δραστηριότητας ορίζεται από τις δυνατότητες του αλιέα και του σκάφους που διαθέτει και το τοπικό, εθνικό ή/και Ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο της αλιείας.
Εν περιλήψει, η δραστηριότητα του ΑΛΙΕΑ περιλαμβάνει τον χειρισμό (πλοήγηση, πηδαλιούχηση) του σκάφους και του ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού του, τον χειρισμό αλιευτικών εργαλείων για την αλιεία, τη διαχείριση των αλιευμάτων μετά την αλιεία και το χειρισμό τους ώστε να φτάσουν στην καλύτερη δυνατή ποιότητα στον καταναλωτή.
Για την άσκηση του επαγγέλματος απαιτείται τουλάχιστον ατομική αλιευτική άδεια καθώς και άδεια αλιείας για το σκάφος. Επίσης υπάρχουν και άλλες άδειες προαιρετικές όπως π.χ. η άδεια αλιείας τόνου-ξιφία, η άδεια αλιείας σε διεθνή ύδατα, άδεια αλιευτικού τουρισμού κ.λπ. που απαιτούνται μόνο αν ο αλιέας θελήσει να ασκήσει την σχετική δραστηριότητα.
Το επάγγελμα του ΑΛΙΕΑ είναι το μοναδικό που μπορεί σήμερα, ακόμα με τη δυσμενή κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων στη θάλασσα, να προμηθεύσει την αγορά με φρέσκο ψάρι υψηλής ποιότητας και εμπορικής αξίας (είδη Μεσογείου) σε σχέση με εισαγόμενα κατεψυγμένα ή παγωμένα.

The present study concerns the occupational profile of “PROFESSIONAL FISHERMAN” (also fisher, angler) which conducts commercial fishing in the sea and in inland waters (e.g. lakes, rivers, reservoirs, etc.) within and/or outside Greek territorial waters.
Considering the total absence of any kind of training programmes to train young fishermen in the profession, it is a strictly traditional activity that is either passed on from the oldest to the youngest or the art of fishing is acquired through experience during the activity. The broader context of the professional activity is defined by the capabilities of the fisherman, the specifications of his vessel and the local, national and/or European legislative framework of the fishery.
In summary, the activity of the fisherman includes the handling (navigation, steering) of the vessel and its electromechanical equipment, the handling of fishing gear for fishing, the handling of the catch after fishing and the handling of the catch so that it reaches the consumer in the best possible quality.
In order to practice the occupation, it requires at least an individual fishing license and a fishing license for the vessel. There are also other optional licenses such as the tuna license, the license for fishing in international waters, the license for fishing tourism, etc. which are only required if the fisherman wishes to carry out such activities.
The profession of fisherman is the only one that can today, even with the unfavourable state of fish stocks at sea, supply the market with fresh fish of high quality and commercial value (Mediterranean species) compared to imported frozen or chilled fish.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Οι εργαζόμενοι στην αλιεία εσωτερικών και θαλασσίων υδάτων, μόνοι τους ή ως μέλη πληρωμάτων αλιευτικών σκαφών, αλιεύουν ψάρια ή συγκεντρώνουν άλλες μορφές υδρόβιας ζωής σε εσωτερικά ή παράκτια ύδατα με σκοπό την πώληση ή την παράδοση σε τακτική βάση σε αγοραστές χονδρικής και λιανικής, σε οργανισμούς εμπορίας ή σε αγορές.

Τα καθήκοντα τους περιλαμβάνουν:
1. την προετοιμασία και επισκευή των αλιευτικών εργαλείων και του εξοπλισμού,
2. την επιλογή περιοχών για αλιεία, χάραξη πορειών και υπολογισμός θέσεων πλοήγησης με τη χρήση πυξίδας, χαρτών και άλλων βοηθημάτων,
3. τη λειτουργία των αλιευτικών σκαφών προς, από και στα αλιευτικά πεδία,
4. τη προμήθεια και χρήση δολωμάτων
5. την τοποθέτηση, λειτουργία και ανάσυρση των αλιευτικών εργαλείων με το χέρι ή με τη χρήση εξοπλισμού,
6. τη συλλογή διαφόρων μορφών υδρόβιας ζωής από τις ακτές και τα ρηχά νερά,
7. τη συντήρηση των αλιευτικών εργαλείων μηχανής και του λοιπού εξοπλισμού επί του σκάφους,
8. την τήρηση αρχείων των συναλλαγών, των αλιευτικών δραστηριοτήτων, των καιρικών και θαλάσσιων συνθηκών και εκτίμηση κόστους και προϋπολογισμού,
9. τη διαλογή και αποθήκευση των αλιευμάτων σε αμπάρια με αλάτι και πάγο,
10. την απομάκρυνση των αλιευμάτων από τον αλιευτικό εξοπλισμό, μέτρησή τους για να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με το νόμιμο μέγεθος και διαχείριση των ανεπιθύμητων ή παράνομων αλιευμάτων ως απορριπτόμενα,
11. την διεύθυνση των αλιευτικών εργασιών και την εποπτεία των μελών του αλιευτικού πληρώματος
12. την γνώση και εφαρμογή , όλων των προβλεπόμενων κανόνων υγιεινής και ασφάλειας, που αφορούν την διαμονή στον χώρο εργασίας , καθώς και την διαδικασία εκτέλεσης εργασιών που επιδρούν στους λοιπούς εργαζόμενους.

Σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 2, παρ. (στ) του Ν. 3874/2010 (ΦΕΚ Α 151/6.9.2010, όπως συμπληρώθηκε με τον Ν.5035/2023) και όταν συντρέχουν οι λόγοι του άρθρου 2, παρ. (β) σωρευτικά, ο αλιέας ασκεί αγροτική δραστηριότητα.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
− Επί αλιευτικού σκάφους,
− Στον λιμένα καταγραφής,
− Στον λιμένα λιμενισμού
− Στον λιμένας εξόρμησης
− Σε ναυπηγοεπισκευαστικό εργοτάξιο
− Στην ιχθυόσκαλα

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ
Δεν υπάρχουν καθορισμένα επαγγελματικά δικαιώματα για τον επαγγελματία αλιέα. Το επάγγελμα μπορεί να ασκήσει ο οποιοσδήποτε
διαθέτει επαγγελματική άδεια αλιείας. Αν διαθέτει ιδιόκτητο σκάφος απαιτείται επίσης άδεια αλιείας για αυτό.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΙΔΑΔΡΟΜΕΣ
Οι υφιστάμενες εκπαιδευτικές διαδρομές είναι αυτές που προσδιορίζονται από νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες είναι σε ισχύ και περιγράφουν τις προϋποθέσεις για την απόκτηση επαγγελματικών αδειών και επαγγελματικών δικαιωμάτων για ένα συγκεκριμένο
επάγγελμα. Για το παρόν επαγγελματικό περίγραμμα δεν απαιτείται άδεια άσκησης επαγγέλματος.

Το επάγγελμα είναι καθαρά παραδοσιακό και αυτοδίδακτο.

Παρακάτω προτείνονται εναλλακτικές επιλογές διαδρομών που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος για να αποκτήσει τα απαιτούμενα προσόντα άσκησης του επαγγέλματος.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι διαδρομές μάθησης για το επάγγελμα του ΑΛΙΕΑ.

Οι παρακάτω διαδρομές δείχνουν (με βάση τη σειρά που αναφέρονται) τις εναλλακτικές επιλογές ως προς τα βήματα που μπορεί να
ακολουθήσει κάποιος για να αποκτήσει τα απαιτούμενα προσόντα άσκησης της επαγγέλματος

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ
Συνδικαλιστικές επαγγελματικές οργανώσεις
− ΠΕΠΜΑ, Πανελλήνια Ένωση Πλοιοκτητών Μέσης Αλιείας, Νέα Μηχανιώνα, Θεσσαλονίκης
− Σύλλογος Επαγγελματιών Μέσης Αλιείας «ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ», Πειραιάς
− Πανελλήνια Ένωση Πλοιοκτητών Παράκτιων Επαγγελματικών Αλιευτικών Σκαφών, Μεσολόγγι
− Ένωση Πλοιοκτητών Παράκτιας Αλιείας Ελλάδας
− Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Ερασιτεχνικής Αλιείας (Π.Ο.Σ.Ε.Α), Ηράκλειο
− Πανελλήνια Ένωση Ερασιτεχνών Αλιέων, (Π.Ε.Ε.Α.), Αργυρούπολη Αθηνών

Επιστημονικές οργανώσεις σχετικές με την αλιεία στην Ελλάδα μπορούν να αναφερθούν οι εξής:
− ΓΕΩΤΕΕ (Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος) με τους κλάδους των ιχθυολόγων και κτηνιάτρων.
− ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος), ως προς τα περιβαλλοντικά θέματα και τα τεχνικά θέματα των υποδομών αλιείας (πχ. κατασκευή αλιευτικών καταφυγίων, ναυπήγηση σκαφών κ.λπ.)
− Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων (Π.Ε.Β.), Αθήνα

Ερευνητικοί και λοιποί οργανισμοί:
− Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (Αθήνα, Ανάβυσσος, Ηράκλειο, Ρόδος, Καλαμάτα, Πάτρα)
− Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας, ΕΘΙΑΓΕ, (Καβάλα)
− Ελληνικά Πανεπιστήμια
− ΜΚΟ (πχ. Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών «Πέλαγος», ΑΡΧΕΛΩΝ, ΜΟΜ, Medasset κ.λπ.)
− WWF
− Greenpeace κ.λπ.

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ
− Φροντίζει για τη συντήρηση του αλιευτικού σκάφους
− Διατηρεί το αλιευτικό σκάφος αξιόπλοο
− Προμηθεύεται, ελέγχει και συντηρεί τα αλιευτικά εργαλεία
− Σχεδιάζει και εκτελεί τον αλιευτικό πλόα
− Διαχειρίζεται τα αλιεύματα από την αλιεία έως την εκφόρτωση
− Εμπορεύεται τα αλιεύματα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ
− Αναγνώριση των ειδών αλιευμάτων
− Βασική γνώση μετεωρολογίας
− Βασική γνώση πρώτων βοηθειών
− Βασικοί κανόνες λογιστικής
− Βασικοί κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος
− Βασικοί κανόνες υγιεινής και ασφάλειας πληρώματος
− Διαχειριστικό πλαίσιο αλιείας και αλιευτική νομοθεσία.- Εθνικό νομικό πλαίσιο
− Εγκύκλιοι και ανακοινώσεις/οδηγίες από συνδικαλιστικά όργανα
− Εμπορία αλιευμάτων
− Επισκευές στο σκάφος- χειρισμός εργαλείων και υλικών και τεχνικές εφαρμογής
− Κανόνες δεοντολογίας και συμπεριφοράς
− Κανόνες υγιεινής και ασφάλειας σκάφους, προσωπικού και αλιευμάτων
− Κανόνες χειρισμού συσκευών συντήρησης αλιευμάτων
− Κανόνες χειρισμού, αποθήκευσης και διατήρησης νωπών αλιευμάτων
− Κατασκευή, έλεγχος και συντήρηση των αλιευτικών εργαλείων
− Λειτουργία του εξοπλισμού του σκάφους
− Μέθοδοι και τεχνικές καθαρισμού του σκάφους
− Ναυσιπλοΐα, ανάγνωση χάρτου και εύρεση στίγματος
− Νομικοί και θεσμικοί κανόνες ναυσιπλοΐας (εθνικοί, Ευρωπαϊκοί και διεθνείς)
− Ορολογία επαγγέλματος στα αγγλικά
− Προμήθειες εξοπλισμού και υπηρεσιών σκάφους
− Τήρηση των βιβλίων (εντύπων και ηλεκτρονικών) του σκάφους
− Χειρισμός εργαλείων χειρός
− Χειρισμός και εφαρμογή χημικών υλικών επισκευής αλιευτικών εργαλείων
− Χειρισμός σκάφους για αλιεία
− Χειρισμός των αλιευτικών εργαλείων για αλιεία
− Χειρισμός των ραδιοβοηθημάτων και των ηλεκτρονικών και αναλογικών οργάνων της γέφυρας
− Χρήση σωστικών μέσων

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ
− Αναγνώριση επικίνδυνων ειδών αλιευμάτων
− Ανάγνωση χάρτη και προσανατολισμός
− Αποθήκευση αλιευμάτων
− Διαλογή αλιευμάτων κατά είδος και μέγεθος
− Διαχείριση, χρήση και εφαρμογή υλικών
− Λιανική πώληση αλιευμάτων
− Πλοήγηση/διακυβέρνηση σκάφους
− Προσέλκυση αγοραστών αλιευμάτων
− Τήρηση των βιβλίων (εντύπων και ηλεκτρονικών) του σκάφους
− Υποβολή στοιχείων του σκάφους σε διαδικτυακές πλατφόρμες
− Χειρισμός αλιευτικών εργαλείων
− Χειρισμός βαρούλκων και συσκευών ανάσυρσης εργαλείων
− Χειρισμός βασικών συσκευών μεταφοράς βαρέων υλικών για τη μεταφορά και αποθήκευση των εργαλείων
− Χειρισμός εξοπλισμού μεταφοράς και αποθήκευσης αλιευμάτων
− Χειρισμός Η/Μ εξοπλισμού σκάφους
− Χειρισμός ηλεκτρονικών συσκευών γέφυρας
− Χειρισμός μηχανών πρόωσης σκάφους
− Χρήση εργαλείων χειρός και ηλεκτρικών για την κατεργασία μετάλλων και ξύλου
− Χρήση και εφαρμογή αδιαβροχοποιητικών υλικών και κόλλας
− Χρήση και εφαρμογή εξειδικευμένων ναυτιλιακών χρωμάτων και σχετικών υλικών (κόλλες, αδιαβροχοποιητικά, αντισκωριακά κ.λπ.)
− Χρήση μέσων ατομικής προστασίας

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η σημασία της αλιείας για την οικονομία θεωρείται χαμηλή καθώς το παραγόμενο προϊόν αντιστοιχεί κάτω του 0.5% του ΑΕΠ της  Ελλάδος. Ωστόσο, έχει μεγάλη κοινωνική σημασία ως κλάδος καθώς σε όλο τον κόσμο (και στην Ελλάδα) υπάρχουν πάμπολλες επαρχιακές
κοινότητες πλήρως εξαρτώμενες από την αλιεία για την εξασφάλιση εργασίας, εισοδήματος και τροφής. Στον κατάλογο με τις 10 πλέον
εξαρτημένες από την αλιεία περιοχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι 6 είναι Ελληνικοί νομοί: Λέσβος, Λευκάδα, Σάμος, Κυκλάδες, Χίος και
Χαλκιδική.
Το επάγγελμα του αλιέα είναι καθαρά παραδοσιακό τόσο ως προς την επιχειρηματική διαχείριση όσο και την εκτέλεση της αλιείας, τα
αλιευτικά σκάφη και τα αλιευτικά εργαλεία. Η διαδικασία αλιείας και οι άλλες διαθέσιμες επιλογές, δεν οδηγούν νέους στο επάγγελμα με
αποτέλεσμα μόνο το 18% των απασχολούμενων να είναι κάτω των 30 ετών.
Από οικονομικής απόψεως, το 79% έχει εισόδημα κάτω από 20000 € ετησίως και μικρό καθαρό κέρδος.
Οι βασικές παράμετροι που επηρεάζουν τις οικονομικές επιδόσεις της ελληνικής αλιείας συμπεριλαμβάνουν το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον και τη συνεχιζόμενη ύφεση, καθώς και ειδικότερα χαρακτηριστικά του κλάδου. Η μείωση της ρευστότητας, η περιορισμένη
πρόσβαση στο πιστωτικό σύστημα, οι αυξανόμενες ασφαλιστικές εισφορές και η φορολογία μαζί με το υψηλό κόστος εισροών συνιστούν
δυσμενείς συνθήκες για τη δραστηριότητα του αλιέα. Επιπλέον, οι χαμηλές τιμές των βασικών αλιευμάτων συνδέονται και με τη μείωση
της καταναλωτικής δυνατότητας των ελληνικών νοικοκυριών εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Ένα από τα προβλήματα που αναφέρουν
ως καίρια οι ίδιοι οι αλιείς αφορά τις ζημιές που προκαλούν στον εξοπλισμό των σκαφών προστατευόμενα είδη, όπως δελφίνια, θαλάσσιες χελώνες και θαλάσσια πουλιά, οι οποίες αυξάνουν το κόστος επισκευής και συντήρησης των σκαφών και επηρεάζουν αρνητικά το εισόδημά τους, τη στιγμή, μάλιστα, που οι αλιείς δεν λαμβάνουν καμία αποζημίωση. Επιπροσθέτως, η μείωση των αποθεμάτων στη Μεσόγειο συνολικά επηρεάζει αρνητικά και τις οικονομικές επιδόσεις του ελληνικού κλάδου της αλιείας. Οι πιέσεις στα αποθέματα αυξάνονται εξαιτίας του ανταγωνισμού ελληνικών αλιευτικών σκαφών με σκάφη από άλλες χώρες που δεν υποχρεούνται να ακολουθούν την  ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις απαγορεύσεις, όπως η Τουρκία. Επίσης, υπάρχει μια ισχυρή σύγκρουση μεταξύ μικρών και μεγάλων σκαφών που επισημάνθηκε από ψαράδες ως σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τα οικονομικά τους. Τέλος, αναφέρεται και η σύγκρουση μεταξύ επαγγελματιών και ερασιτεχνών ψαράδων, οι οποίοι συχνά, όπως σημειώνεται, ψαρεύουν σε παράκτιες περιοχές και διαθέτουν παράνομα τις ψαριές τους σε χαμηλές τιμές.

Επιπροσθέτως, η μείωση των αποθεμάτων στη Μεσόγειο συνολικά επηρεάζει αρνητικά και τις οικονομικές επιδόσεις του ελληνικού κλάδου της αλιείας. Οι πιέσεις στα αποθέματα αυξάνονται εξαιτίας του ανταγωνισμού ελληνικών αλιευτικών σκαφών με σκάφη από άλλες χώρες που δεν υποχρεούνται να ακολουθούν την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τις απαγορεύσεις, όπως η Τουρκία. Επίσης, υπάρχει μια ισχυρή σύγκρουση μεταξύ μικρών και μεγάλων σκαφών που επισημάνθηκε από ψαράδες ως σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τα οικονομικά τους. Τέλος, αναφέρεται και η σύγκρουση μεταξύ επαγγελματιών παράκτιων αλιέων και ερασιτεχνών αλιέων, οι οποίοι αλιεύουν στα ίδια αλιευτικά πεδία με ίδια εργαλεία και έχει καταγγελθεί συχνά ότι οι ερασιτέχνες διαθέτουν παράνομα τα αλιεύματα τους στην αγορά σε χαμηλές τιμές για ίδιο κέρδος (αδήλωτο).

Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει σήμερα η ελληνική αλιεία και που επηρεάζει σημαντικά το εισόδημα είναι:
• υπεραλίευση εμπορικών ειδών
• συγκρούσεις μεταξύ των κλάδων της ελληνικής αλιείας
• συγκρούσεις μεταξύ του ελληνικού στόλου και αλλοδαπών σκαφών (Τουρκία, Ιταλία)
• η τιμές του πετρελαίου και η πολιτική αστάθεια γύρω από αυτό
• η προβληματική νομοθεσία
• η έλλειψη εκπαίδευσης στα θεσμικά όργανα
• η κλιματική αλλαγή και τα αποτελέσματα της ως προς τα ελληνικά αποθέματα και την εισβολή ξενικών ειδών ανταγωνιστικών προς τα ελληνικά
• οι χαμηλές τιμές παραγωγού προς τους μεσάζοντες ή την βιομηχανία μεταποίησης και οι υψηλές τιμές λιανικής στερούν εισόδημα και μειώνουν τη ζήτηση
• το ελάχιστο περιθώριο κέρδους
• οι ζημίες από προστατευόμενα είδη και η παντελής έλλειψη κρατικών αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ ή άλλο φορέα
• η αλιεία συνεισφέρει με 0.5% στο ΑΕΠ της χώρας περίπου και επομένως δεν αποτελεί κλάδο προτεραιότητας για την κεντρική διοίκηση ,παρόλο που όλο και περισσότερο αναδεικνύεται η αναγκαιότητα για κατανάλωση αλιευμάτων ανοικτής θάλασσας ,για λόγους υγείας. Επίσης η αξία και η αναγκαιότητα εξασφάλισης διατροφικών πόρων και ειδικά αυτών που εμπεριέχουν τις περιζήτητες γαλάζιες πρωτεΐνες , είναι παράγοντας , που δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με καθαρά οικονομικούς όρους , αλλά με μελλοντική πρόβλεψη για την επερχόμενη επισιτιστική κρίση
• η ηφαιστειογενής δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής των Ελληνικών θαλασσών, που έχει αρνητική επίπτωση στο ιχθυοαπόθεμα
• η νομοθετική κωδικοποίηση του συνόλου της αλιευτικής δραστηριότητας, με μοντέλα άσχετα με την ισχύουσα πραγματικότητα στο σύνολο της αλιείας, ειδικότερα όμως με την δραστηριότητα εντός των σκαφών