Η παρούσα μελέτη αφορά στο επαγγελματικό περίγραμμα του/της «Ραδιοφωνικός Παραγωγός».

Ο/Η ραδιοφωνικός παραγωγός είναι ο/η επαγγελματίας που ασχολείται με τη δημιουργία, την παραγωγή και την παρουσίαση ραδιοφωνικών προγραμμάτων. Συγκεκριμένα είναι ο/η επαγγελματίας που: α) προετοιμάζει το προηχογραφημένο ή και το ζωντανό ραδιοφωνικό πρόγραμμα, β) δημιουργεί το προηχογραφημένο ραδιοφωνικό πρόγραμμα και γ) δημιουργεί το ζωντανό ραδιοφωνικό πρόγραμμα.

Οι επαγγελματικοί χώροι που βρίσκει εφαρμογή το επάγγελμα του ραδιοφωνικού παραγωγού είναι: α) οι συμβατικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί (FM και ΑΜ), β) οι online ραδιοφωνικοί σταθμοί και γ) οι φορείς/επιχειρήσεις δημιουργίας podcast.

Η εξέλιξη του επαγγέλματος του Ραδιοφωνικού Παραγωγού σχετίζεται με την ανάπτυξη και εδραίωση της ραδιοφωνίας από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα. Συνοπτικά, ο ρόλος του/της έχει εξελιχθεί από την απλή επιλογή μουσικής στις αρχές του 20ού αιώνα σε έναν πιο πολυσύνθετο και πολυσχιδή ρόλο, που περιλαμβάνει από την παρουσίαση και την επικοινωνία με το κοινό μέχρι την ανάλυση και σχολιασμό των ειδήσεων, της επικαιρότητας και της καθημερινότητας. Οι ραδιοφωνικοί παραγωγοί ανέπτυξαν τον δικό τους μοναδικό τρόπο παρουσίασης και επικοινωνίας με τους ακροατές, δημιουργώντας αναγνωρίσιμα «ραδιοφωνικά πρόσωπα» και συμβάλλοντας στην εδραίωση του ραδιοφώνου σαν το πιο άμεσο μέσο ενημέρωσης.

The present study concerns the occupational profile of the “Radio Producer”. A radio producer is a professional who is involved in the creation, production and presentation of radio programs. Specifically, he/she is the professional who: a) prepares the pre-recorded or live radio program, b) creates the pre-recorded radio program and c) creates the live radio program.

The professional areas where the profession of the radio producer is applied are: a) conventional radio stations (FM and AM), b) internet-based radio stations and c) enterprises engrossed in the production of podcasts.

The evolution of the Radio Producer profession is related to the development and consolidation of radio broadcasting from the beginning of the 20th century to the present day. In brief, his/her role has evolved from simple music selection in the early 20th century to a more complex and varied role, ranging from presenting and communicating with the public to analyzing and commenting on news, current affairs and everyday life. Through their distinctive presentation styles and adept communication strategies, radio producers have sculpted discernible “radio personas,” thereby playing a significant role in fortifying radio’s standing as an unparalleled conduit of direct communication.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ¹

Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Ραδιοφωνικός Παραγωγός».

Το επαγγελματικό περίγραμμα συνιστά μια κωδικοποιημένη αποτύπωση του περιεχομένου του επαγγέλματος, καθώς και των απαιτούμενων για την άσκησή του προσόντων, όπως ορίζονται στην υπ΄αριθμ. 110988 ΚΥΑ (ΦΕΚ 566/8.5.06) με περιεχόμενο «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Αντίστοιχα, το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αξιοποιεί στο ακέραιο την «πρώτη ύλη» του επαγγελματικού περιγράμματος και διατυπώνει τις ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

Η δομή, το περιεχόμενο και ο τρόπος παρουσίασης της μελέτης, δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλαπλές ομάδες απεύθυνσης, εξυπηρετώντας διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.

Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί από:

− εργαζόμενους ή ανέργους, ως εργαλείο πληροφόρησης για το επάγγελμα ή περιγραφής και τεκμηρίωσης των γνώσεων/δεξιοτήτων/ικανοτήτων τους,

− υπηρεσίες απασχόλησης και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, κατά τη παροχή των υπηρεσιών τους

− φορείς εκπαίδευσης/κατάρτισης, για να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους,

− επιχειρήσεις, για να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δεξιότητες και τα προσόντα των εργαζομένων στις σχετικές θέσεις εργασίας.

Η μελέτη ακολουθεί ένα δομημένο πρότυπο με συγκεκριμένες μεθοδολογικές προδιαγραφές που ορίζονται στις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων2, οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. ΓΔ/12832/15-04-21 Απόφαση της υπ’ αριθμ. 443ης/14-04-21 Συνεδρίασης του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εμπεριέχει: i) την εισαγωγή, ii) τη σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, iii) την ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος, iv) τη βιβλιογραφία και v) το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων.

i) Η εισαγωγή προσδιορίζει αδρά το περιεχόμενο της μελέτης και τον τρόπο αξιοποίησής της.

ii) Η σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, παρουσιάζει περιληπτικά τις βασικές πληροφορίες της ανάλυσης του επαγγέλματος.

iii) Η ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:

• Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας – «προδιαγραφές».

• Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

• Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

Στην Ενότητα Α καταγράφονται οι γενικότερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές και άλλες αλλαγές που το επηρεάζουν, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκησή του.

Στην Ενότητα Β αποτυπώνεται το περιεχόμενο του επαγγέλματος. Αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ1 έως ΚΕΛν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Για κάθε ΕΕΛ προσδιορίζονται τα Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης (ΚΕΑ) και το Εύρος Εφαρμογής (ΕυΕ) της.

Στην Ενότητα Γ αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εκτέλεση κάθε ΕΕΛ.

Στην Ενότητα Δ καταγράφονται οι διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

Στην Ενότητα Ε οι ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.

iv) Στη βιβλιογραφία παρατίθενται βιβλία, άρθρα κ.λπ. πάνω στα οποία στηρίζεται η συγγραφή των ενοτήτων του επαγγελματικού περιγράμματος ενώ, παράλληλα, συνιστούν προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο ή στο επάγγελμα.

Για την ανάπτυξη της παρούσας μελέτης συστάθηκε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν οι κ.κ. Θεοφάνης Μαραγκός (συγγραφέας), Θέκλα Τσελεπή (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργαζομένων, εν προκειμένω της ΓΣΕΕ), Άννα Αναστάσιου (εμπειρογνώμονας-εκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής εργοδοτικής οργάνωσης, εν προκειμένω της ΕΣΕΕ), Πασχάλης Κολέντσης και Ευανθία Μαλινάκη (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) και Γιάννης Παρπαλάς (σύμβουλος επαγγελματικού περιγράμματος).

Η τελική σύνθεση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα, υπό την επιστημονική εποπτεία και τον συντονισμό των επιστημονικών στελεχών του ΙΝΕ ΓΣΕΕ Καρατράσογλου Ιάκωβος, Βαρβιτσιώτη Ρένα, Νάτσης Παναγιώτης.

^{1 Όπου στο κείμενο του επαγγελματικού περιγράμματος αναφέρεται ο όρος «Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης» ή το αρκτικόλεξο «Ι.Ε.Κ.», νοούνται οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης ή το αρκτικόλεξο «Σ.Α.Ε.Κ.», αντίστοιχα. Σχετ. παρ.2, άρθρο 3 του ν. 5082/2024 (Α’9)}

^{2 Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021) Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων, Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ.}

Ραδιοφωνικός Παραγωγός³

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Ο «Ραδιοφωνικός Παραγωγός» είναι υπεύθυνος για την οργάνωση της παραγωγής ραδιοφωνικών εκπομπών σε παραδοσιακά ή νέα μέσα. Βρίσκεται μπροστά από το μικρόφωνο ή πίσω από αυτό επιβλέποντας πτυχές των εκπομπών όπως το περιεχόμενο, την παραγωγή και την επεξεργασία ήχου, τον προγραμματισμό πόρων και διαφημίσεων και την εποπτεία του προσωπικού. Συμμετέχει σε ολόκληρη τη διαδικασία, από τη «γέννηση» μιας ιδέας και την υλοποίησή της έως την προώθηση της εκπομπής στο διαδίκτυο και τη διαχείριση της ανταπόκρισής της από το κοινό.

^{3 Στην παρούσα μελέτη η φράση «Ραδιοφωνικός Παραγωγός» αναφέρεται και στα δύο φύλα. Το αρσενικό γραμματικό γένος χρησιμοποιείται για καθαρά πρακτικούς λόγους.}

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

− On air studio ραδιοφωνικού σταθμού

− Production studio ραδιοφωνικού σταθμού

− Σταθμοί εργασίας ραδιοφωνικού σταθμού

− Φορείς/επιχειρήσεις δημιουργίας podcast

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Για την άσκηση του επαγγέλματος δεν απαιτείται ειδική άδεια εργασίας.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

Οι υφιστάμενες εκπαιδευτικές διαδρομές είναι αυτές που προσδιορίζονται από νομοθετικές ρυθμίσεις, οι οποίες είναι σε ισχύ και περιγράφουν τις προϋποθέσεις για την απόκτηση επαγγελματικών αδειών και επαγγελματικών δικαιωμάτων για ένα συγκεκριμένο επάγγελμα.

Για το παρόν επαγγελματικό περίγραμμα δεν απαιτείται άδεια άσκησης επαγγέλματος.

Παρακάτω προτείνονται εναλλακτικές επιλογές διαδρομών που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος για να αποκτήσει τα απαιτούμενα προσόντα άσκησης του επαγγέλματος.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Οι περισσότεροι Ραδιοφωνικοί Παραγωγοί απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα και εκπροσωπούνται από την Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας (ΟΙΥΕ), ελλείψει κλαδικού φορέα εκπροσώπησης. Σε επίπεδο γενικών συλλογικών συμβάσεων, οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες εκπροσωπούνται από τις εργοδοτικές οργανώσεις ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ και την ΓΣΕΕ ως τριτοβάθμια οργάνωση εργαζομένων.

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

− Προετοιμάζει το προηχογραφημένο ή και το ζωντανό ραδιοφωνικό πρόγραμμα

• Σχεδιάζει το πλάνο του ραδιοφωνικού προγράμματος.

• Διερευνά τη θεματολογία του ραδιοφωνικού προγράμματος.

• Επιλεγεί το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί στο ραδιοφωνικό πρόγραμμα.

• Συγγράφει το κείμενο που θα εκφωνηθεί στο ραδιοφωνικό πρόγραμμα Επιλέγει το ηχητικό – μουσικό περιεχόμενο του ραδιοφωνικού προγράμματος («χαλί», μουσικές «γέφυρες», μουσικό «διάλειμμα» κ.λπ.).

• Αναζητά τους καλεσμένους για το ραδιοφωνικό πρόγραμμα.

• Συντάσσει το δελτίου τύπου ή την ανακοίνωση του συγκεκριμένου ραδιοφωνικού προγράμματος.

− Συμβάλλει στην κατάρτιση του προϋπολογισμού και αναζήτα πόρους για την υλοποίηση του ραδιοφωνικού προγράμματος.  Δημιουργεί το προηχογραφημένο ραδιοφωνικό πρόγραμμα

• Οργανώνει την ηχογράφηση του ραδιοφωνικού προγράμματος

• Συνεντευξιάζει τους προσκεκλημένους του ραδιοφωνικού προγράμματος και επιλεγεί τα ωφέλιμα μέρη των συνεντεύξεων

• Εκφωνεί τα κείμενα του ραδιοφωνικού προγράμματος

• Καθοδηγεί τον ηχολήπτη ως προς την αλληλουχία/μοντάζ μεταξύ κειμένου και συνοδευτικού ηχητικούμουσικού περιεχομένου

• Υλοποιεί το ραδιοφωνικό πρόγραμμα

• Επιβλέπει το διαχωρισμό σε μέρη, την ηχητική επεξεργασία, επιμέλεια και μίξη του ραδιοφωνικού προγράμματος

• Μετατρέπει το ραδιοφωνικό πρόγραμμα σε εναλλακτικές μορφές πολυμεσικού περιεχομένου

• Επικοινωνεί με τους ακροατές του ραδιοφωνικού προγράμματος

− Δημιουργεί το ζωντανό ραδιοφωνικό πρόγραμμα

• Οργανώνει το συνοδευτικό υλικό του ραδιοφωνικού προγράμματος

• Ενημερώνει τον ηχολήπτη ώστε να προετοιμάσει τον απαραίτητο ηχητικό εξοπλισμό

• Ενημερώνει τους συνεντευξιαζόμενους για τον τρόπο διεξαγωγής του ραδιοφωνικού προγράμματος

• Καθοδηγεί τον/την ηχολήπτη/τρια ως προς την τοποθέτηση των συνεντευξιαζόμενων και τον/την βοηθάει να διαπιστώσει την ορθή λειτουργία του ηχητικού εξοπλισμού

• Εκφωνεί τα κείμενα του ραδιοφωνικού προγράμματος και καθοδηγεί τον ηχολήπτη ως προς την αλληλουχία μεταξύ λόγου και συνοδευτικού ηχητικού-μουσικού περιεχομένου

• Συνεντευξιάζει σύγχρονα τους/τις προσκεκλημένους/ες του ραδιοφωνικού προγράμματος

• Εκφωνεί τα συνοδευτικά κείμενα και αναφέρει τα ονόματα όλου του προσωπικού που έχει συμβάλλει στη δημιουργία του ραδιοφωνικού προγράμματος

• Επικοινωνεί με τους ακροατές του ραδιοφωνικού προγράμματος

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

− Αρχές ηχοληψίας ραδιοφώνου

− Δελτίο ειδήσεων

− Δημοσιογραφικός λόγος

− Δημοσιογραφική δεοντολογία,

− Κανόνες του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ)

− Πρότυπα κατάρτισης προϋπολογισμού

−Ελληνική και διεθνής μουσική

− Έρευνες και ρεπορτάζ

− Θεσμικό πλαίσιο διαφύλαξης προσωπικών δεδομένων

− Θεωρίες επικοινωνίας

− Κανονισμοί λειτουργίας ραδιοφώνου

− Λογισμικό ραδιοφωνικής παραγωγής

− Μάρκετινγκ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης

− Οδηγίες και κανονισμοί ραδιοφώνου

− Οργάνωση – διοίκηση ραδιοφωνικού σταθμού

− Οργάνωση και παραγωγή ραδιοφωνικών εκπομπών

− Ορθοφωνία (αγωγή του λόγου)

− Πνευματικά δικαιώματα

− Πολιτικό και πολιτιστικό ρεπορτάζ

− Ραδιόφωνο μέσον και ιστορία

− Τεχνικές συνέντευξης

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

− Διαχείριση ραδιοφωνικού χρόνου

− Διερεύνηση θεματολογίας ραδιοφωνικού προγράμματος

− Εκφώνηση κειμένου

− Επικοινωνία με ακροατές του ραδιοφωνικού προγράμματος

− Επιλογή συνοδευτικού υλικού ραδιοφωνικού προγράμματος

− Εφαρμογή τεχνικών δημοσιογραφικής συνέντευξης

− Οργάνωση διαδικασίας ηχογράφησης ραδιοφωνικού προγράμματος

− Προετοιμασία του συνοδευτικού υλικού του ραδιοφωνικού προγράμματος

− Συγγραφή υπό εκφώνηση κείμενου − Σύνταξη δελτίου τύπου ή ανακοίνωσης για τα μέσα (έντυπα και διαδικτυακά)

− Σχεδιασμός πλάνου (σκαλέτα) ραδιοφωνικού προγράμματος

− Τήρηση αρχών λήψης του ήχου

− Τήρηση πλάνου ραδιοφωνικού προγράμματος