Η παρούσα μελέτη αφορά στο επαγγελματικό περίγραμμα του/της «Βοηθού χημικού εργαστηρίου».

Ο/Η Βοηθός χημικού εργαστηρίου λειτουργεί ως εξειδικευμένος/η βοηθός του υπευθύνου χημικού εργαστηρίου. Ο φυσικός του/της χώρος είναι το χημικό εργαστήριο. Ο/Η Βοηθός χημικού εργαστηρίου εκτελεί όλες τις απαραίτητες βοηθητικές εργασίες σε ένα χημικό εργαστήριο, προκειμένου να υποστηρίξει το έργο του υπευθύνου εργαστηρίου. Οργανώνει, προετοιμάζει τους χώρους εργασίας, τα αντιδραστήρια, τα αναλώσιμα και τα δείγματα. Εκτελεί χημικές αναλύσεις και καταγράφει τα αποτελέσματα. Βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με τον υπεύθυνο εργαστηρίου, ενώ συγχρόνως φροντίζει για την αποθήκη και τη συντήρηση του εξοπλισμού.

Ο/Η Βοηθός χημικού εργαστήριου εφαρμόζει τις απαιτούμενες προδιαγραφές και οδηγίες που υπάρχουν στο εργαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και την ισχύουσα νομοθεσία υγείας και ασφάλειας.

Οι τομείς απασχόλησής του/της είναι όλα τα χημικά εργαστήρια, είτε αυτόνομα, είτε ενταγμένα μέσα σε βιομηχανικούς χώρους, φορείς, κέντρα έρευνας, εκπαιδευτικά ιδρύματα κ.τ.λ. Πρόκειται για ένα επάγγελμα με μεγάλη δυναμική και εύρος εφαρμογών σε πολλούς τομείς που βρίσκονται στην αιχμή της ανάπτυξης.

The present study concerns the occupational profile of the “Chemistry laboratory assistant”. A Chemistry laboratory assistant acts as a specialized assistant to the person in charge of the chemistry laboratory. The physical surroundings consist of a chemistry laboratory. A Chemistry laboratory assistant performs all necessary auxiliary tasks in a chemistry laboratory in order to support the work of the person in charge of the laboratory. He/ she provides for the organization and preparation of workspaces, reagents, consumables and samples. He/ she performs the chemical analyses and records the results. The Chemistry laboratory assistant is constantly in cooperation with the person in charge of the laboratory, simultaneously concerned with the storage and maintenance of the equipment. A Chemistry laboratory assistant applies the required specifications and instructions that run the laboratory, taking into account the environmental regulations as well as the health and safety legislation in effect. The sectors employing chemistry laboratory assistant include all chemical laboratories, either stand-alone or integrated within industrial settings, authorities, research facilities, educational institutions, etc. It is an occupation with high potential and a wide range of applications in many cutting-edge sectors.

Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Βοηθού χημικού εργαστηρίου».

Το επαγγελματικό περίγραμμα συνιστά μια κωδικοποιημένη αποτύπωση του περιεχομένου του επαγγέλματος, καθώς και των απαιτούμενων για την άσκησή του προσόντων, όπως ορίζονται στην υπ΄ αριθμ. 110988 ΚΥΑ (ΦΕΚ 566/8.5.06) με περιεχόμενο «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Αντίστοιχα, το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αξιοποιεί στο ακέραιο την «πρώτη ύλη» του επαγγελματικού περιγράμματος και διατυπώνει τις ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

Η δομή, το περιεχόμενο και ο τρόπος παρουσίασης της μελέτης, δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλαπλές ομάδες απεύθυνσης, εξυπηρετώντας διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.

Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί από:

− εργαζόμενους ή ανέργους, ως εργαλείο πληροφόρησης για το επάγγελμα ή περιγραφής και τεκμηρίωσης των γνώσεων/δεξιοτήτων/ικανοτήτων τους,

− υπηρεσίες απασχόλησης και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, κατά τη παροχή των υπηρεσιών τους

− φορείς εκπαίδευσης/κατάρτισης, για να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους,

− επιχειρήσεις, για να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δεξιότητες και τα προσόντα των εργαζομένων στις σχετικές θέσεις εργασίας.

Η μελέτη ακολουθεί ένα δομημένο πρότυπο με συγκεκριμένες μεθοδολογικές προδιαγραφές που ορίζονται στις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων2, οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. ΓΔ/12832/15-04-21 Απόφαση της υπ’ αριθμ. 443ης/14-04-21 Συνεδρίασης του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εμπεριέχει: i) την εισαγωγή, ii) τη σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, iii) την ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος, iv) τη βιβλιογραφία και v) το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων.

i) Η εισαγωγή προσδιορίζει αδρά το περιεχόμενο της μελέτης και τον τρόπο αξιοποίησής της.

ii) Η σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, παρουσιάζει περιληπτικά τις βασικές πληροφορίες της ανάλυσης του επαγγέλματος.

iii) Η ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:

• Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας – «προδιαγραφές».

• Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

• Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

Στην Ενότητα Α καταγράφονται οι γενικότερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές και άλλες αλλαγές που το επηρεάζουν, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκησή του.

Στην Ενότητα Β αποτυπώνεται το περιεχόμενο του επαγγέλματος. Αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ έως ΚΕΛν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Για κάθε ΕΕΛ προσδιορίζονται τα Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης (ΚΕΑ) και το Εύρος Εφαρμογής (ΕυΕ) της.

Στην Ενότητα Γ αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εκτέλεση κάθε ΕΕΛ.

Στην Ενότητα Δ καταγράφονται οι διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

Στην Ενότητα Ε οι ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.

iv)Στη βιβλιογραφία παρατίθενται βιβλία, άρθρα κ.λπ. πάνω στα οποία στηρίζεται η συγγραφή των ενοτήτων του επαγγελματικού περιγράμματος ενώ, παράλληλα, συνιστούν προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο ή στο επάγγελμα.

Για την ανάπτυξη της παρούσας μελέτης συστάθηκε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν ο κος Γεώργιος Μπάκαλας (συγγραφέας), ο κος Ιωάννης Κιούσης (εμπειρογνώμοναςεκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργοδοτών, εν προκειμένω του ΣΕΒ), η κα Χρυσάνθη Γκοντίνου (εμπειρογνώμοναςεκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργαζομένων, εν προκειμένω της ΓΣΕΕ), η κα Γεωργία Τσεϊνέ (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) και η κα Χριστίνα Παππά (σύμβουλος επαγγελματικού περιγράμματος).

Η τελική σύνθεση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα, με την υποστήριξη των επιστημονικών στελεχών του ΣΕΒ/ΣΤΕΓΗ κ.κ. Τέσσας Μίχου, Νίκου Γαβαλάκη, Ελευθερίας Ρώμα και Ζήση Μανούζα, υπό την επιστημονική εποπτεία του Διευθυντή Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ κου Χρήστου Ιωάννου.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Ο Βοηθός χημικού εργαστηρίου λειτουργεί ως εξειδικευμένος βοηθός του υπεύθυνου του χημικού εργαστηρίου. Ο φυσικός του χώρος είναι το χημικό εργαστήριο.

Κατέχει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του εργαστηρίου, καθώς έχει ως αντικείμενο εργασίας την προετοιμασία του χώρου, του εξοπλισμού και των αντιδραστηρίων. Πραγματοποιεί τις αναλύσεις δειγμάτων και είναι υπεύθυνος για την ενημέρωση του υπεύθυνου και την καταγραφή των αποτελεσμάτων. Ο Βοηθός χημικού εργαστηρίου φροντίζει για την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία του εργαστηρίου.

Ο Βοηθός χημικού εργαστηρίου, κατά την εργασία του, τηρεί τα μέτρα υγείας και ασφάλειας, όπως αυτά ορίζονται από την έκθεση εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου του χημικού εργαστηρίου.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

− Χημικά εργαστήρια βιομηχανικών χώρων.

− Ιδιωτικά χημικά εργαστήρια αναλύσεων.

− Εργαστήρια φορέων.

− Ερευνητικά εργαστήρια.

− Εργαστήρια εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

− Οινολογικά εργαστήρια.

− Εργαστήρια ποιοτικού ελέγχου.

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

1η Διαδρομή: Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας Εκπαίδευσης και Κατάρτισης ΣΑΕΚ (πρώην ΙΕΚ), επιπέδου 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων ειδικότητας «Τεχνικός Φαρμάκων, καλλυντικών και παρεμφερών προϊόντων» ή Μεταλυκειακού Έτους – Τάξης Μαθητείας ΕΠΑΛ επιπέδου 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων , ειδικοτήτων «Βοηθός ιατρικών – βιολογικών εργαστήριων» και «Τεχνικός τεχνολογίας τροφίμων και ποτών».

2η Διαδρομή: Απολυτήριο Επαγγελματικού Λυκείου (ΕΠΑ.Λ.), επιπέδου 4 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων , τομέα υγείας, ειδικότητας «Βοηθός ιατρικών – βιολογικών εργαστήριων» και τομέα γεωπονίας, ειδικότητας «Τεχνικός τεχνολογίας τροφίμων και ποτών», συναφής επαγγελματική εμπειρία ενός (1) έτους* και Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση στο σύνολο των ΚΕΛ.

3η Διαδρομή: Απολυτήριο Γενικού Λυκείου (ΓΕΛ) επιπέδου 4 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, συναφής επαγγελματική εμπειρία δεκαοκτώ (18) μήνες* και Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση στο σύνολο των ΚΕΛ.

*Η επαγγελματική εμπειρία δύναται να αντικαθίσταται με την παρακολούθηση ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, τα οποία παρέχονται από ειδικά εγκεκριμένους για το σκοπό αυτόν φορείς” [ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143Α/17-6-2011)].

_{3 Στην παρούσα μελέτη η φράση «Βοηθός χημικού εργαστηρίου» αναφέρεται και στα δύο φύλα. Το αρσενικό γραμματικό γένος χρησιμοποιείται για καθαρά πρακτικούς λόγους}

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Δεν υφίσταται ξεχωριστός συνδικαλιστικός φορέας για τους Βοηθούς χημικού εργαστηρίου. Οι εργαζόμενοι στο επάγγελμα μπορούν να εκπροσωπούνται από τα πρωτοβάθμια σωματεία, είτε κλαδικά, είτε επιχειρησιακά, είτε τοπικά. Επιπλέον μπορούν να εκπροσωπούνται και από τις δευτεροβάθμιες ή τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Ενδεικτικά:

Ομοσπονδία εργατοϋπαλλήλων χημικής βιομηχανίας Ελλάδας (ΟΕΧΒΕ)

Παν/νιος Ένωσις Τεχνικών & υπαλλήλων αλλαντοβιομηχανίας & Επιχειρήσεων τυποποιημένων τροφών εκ κρέατος

Σύλλογος υπαλλήλων εταιρειών πετρελαιοειδών, υγραερίων & άλλων πηγών ενέργειας.

Σωματείο εργαζομένων χημικών, φαρμακευτικών, καλλυντικών & συναφών επαγγελμάτων Ελλάδας.

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

− Οργανώνει και προετοιμάζει το χώρο, τον εξοπλισμό και τα αντιδραστήρια που απαιτούνται για την πραγματοποίηση των φυσικοχημικών ελέγχων.

− Πραγματοποιεί χημικές αναλύσεις.

− Διασφαλίζει την επάρκεια και την καταλληλότητα των χημικών αντιδραστηρίων, βοηθητικών υλικών και αναλώσιμων εργαστηρίου.

− Καθαρίζει, πραγματοποιεί πρωτοβάθμια προληπτική συντήρηση και αντιμετωπίζει βλάβες στα όργανα και στον εξοπλισμό του εργαστηρίου.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ

− Αρχές ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης.

− Αρχές συντήρησης οργάνων χημικού εργαστηρίου.

− Αρχές χημείας. − Βασικές αρχές δειγματοληψίας.

− Βασικές αρχές διαχείρισης ποιότητας.

− Βασικές αρχές μεθόδων και υλικών καθαρισμού εξοπλισμού χημικού εργαστηρίου.

− Βασικές αρχές οργάνωσης αποθήκης χημικού εργαστηρίου.

− Βασικές αρχές οργάνωσης και λειτουργίας χημικού εργαστηρίου.

− Βασικές αρχές παρασκευής χημικών διαλυμάτων.

− Βασικές αρχές πρώτων βοηθειών.

− Βασικές αρχές υγειονομικών πρωτοκόλλων.

− Βασικές αρχές χρήσης χημικών αντιδραστηρίων.

− Εξοπλισμός και όργανα χημικών εργαστηρίων.

− Εργαστηριακές τεχνικές.

− Κανόνες υγείας και ασφάλειας.

− Περιβαλλοντικοί κανόνες.

− Χημική ορολογία (ελληνική και αγγλική).

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

− Αναγνώριση ενδείξεων οργάνων χημικού εργαστηρίου.

− Αναγνώριση μηνυμάτων σφάλματος.

− Αντιμετώπιση βλαβών στα όργανα και στον εξοπλισμό του χημικού εργαστηρίου.

− Βαθμονόμηση οργάνων χημικού εργαστηρίου.

− Δημιουργία πλάνου εργασιών.

− Διαχείριση εισερχόμενων υλικών.

− Διενέργεια χημικών δοκιμών.

− Έλεγχος λειτουργίας εξοπλισμού και οργάνων χημικού εργαστηρίου.

− Εφαρμογή ημερήσιου προγράμματος χημικών αναλύσεων.

− Καθαρισμός του χώρου εργασίας/ οργάνων/ σκευών χημικού εργαστηρίου.

− Καταγραφή αποτελεσμάτων χημικών αναλύσεων.

− Οργάνωση αποθήκης.

− Παρασκευή χημικών διαλυμάτων.

− Προετοιμασία χημικών δειγμάτων.

− Πρωτοβάθμια συντήρηση οργάνων και εξοπλισμού χημικού εργαστηρίου.

− Τήρηση κανόνων υγείας και ασφάλειας.

− Χρήση εξοπλισμού και οργάνων χημικού εργαστηρίου.

− Χρήση εργαλείων χειρός.

− Χρήση Μέσων Ατομικής Προστασίας.

− Χρήση χημικών αντιδραστηρίων.