Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του «Τεχνικού Μηχανών Θαλάσσης».

Ως Τεχνικός Μηχανών Θαλάσσης ορίζεται ο/η εργαζόμενος/η στο πεδίο συντήρησης και επισκευής μηχανών θαλάσσς. Πιο συγκεκριμένα είναι ο/η τεχνικός που φροντίζει για την προμήθεια των απαραίτητων αναλώσιμων και μη υλικών, εξαρτημάτων, συσκευών και εργαλείων που είναι απαραίτητα για τη συντήρηση, επισκευή και διάγνωση βλαβών, καθώς και την τοποθέτηση των μηχανών θαλάσσης, εξασφαλίζοντας την ορθή λειτουργία τους. Επιπλέον, μελετά και εφαρμόζει τις κατάλληλες οδηγίες χρήσης του κατασκευαστή της μηχανής θαλάσσης, αλλά και των εξαρτημάτων της, καθώς και τα μηχανολογικά, ηλεκτρολογικά και ναυπηγικά σχέδια.

Ο/Η Τεχνικός Μηχανών Θαλάσσης μπορεί να εργαστεί σε αντιπροσωπείες εισαγωγής και εμπορίας μηχανών θαλάσσης εσωλέμβιων, εξωλέμβιων και εσω/εξωλέμβιων, σε μονάδες επισκευής και συντήρησης μηχανών θαλάσσης (συνεργεία), στον Δημόσιο ή τον Ιδιωτικό τομέα, είτε ως αυτοαπασχολούμενος/η στο δικό του/της συνεργείο.

Η δυνατότητα απασχόλησης στη χώρα μας, εμφανίζει μικρή δυναμική, όμως ο ελληνικός αλιευτικός στόλος, σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Αλιευτικού Μητρώου περιελάμβανε την 31η Δεκεμβρίου 2020 συνολικά 13.950 ενεργά αλιευτικά σκάφη, γεγονός που αποτελεί τον πολυπληθέστερο αλιευτικό στόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ακόμη υπάρχουν στη χώρα μας (σύμφωνα με στοιχεία του 2019) περίπου 170.000 σκάφη αναψυχής εκ των οποίων 6.109 είναι για επαγγελματική χρήση. Η ενασχόληση με εργασίες επισκευής και συντήρησης στον προαναφερόμενο στόλο είναι πολύ μεγάλη λαμβάνοντας υπόψη και την αύξηση του τουρισμού κατά τα τελευταία χρόνια.

Η επαγγελματική προοπτική και ανέλιξη του/της Τεχνικού Μηχανών Θαλάσσης είναι συνδεδεμένη με τις τεχνολογικές εξελίξεις που αφορούν κυρίως τη νέα τεχνολογία των μηχανών θαλάσσης και της ναυπήγησης μικρών σκαφών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας των μηχανών θαλάσσης απαιτεί από τον/την Τεχνικό Μηχανών Θαλάσσης σύγχρονη ενημέρωση και συνεχή πληροφόρηση για τις τεχνολογίες που αφορούν τα συστήματα τροφοδοσίας καυσίμου, μείωσης των εκπομπών ρύπων, υβριδική τεχνολογία κ.λπ.

The present study concerns the occupational profile and the framework of educational standards of vocational training curricula of the “Marine Engine Technician”.

Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει το επαγγελματικό περίγραμμα και το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για το επάγγελμα του/της «Τεχνικού Μηχανών Θαλάσσης».

Το επαγγελματικό περίγραμμα συνιστά μια κωδικοποιημένη αποτύπωση του περιεχομένου του επαγγέλματος, καθώς και των απαιτούμενων για την άσκησή του προσόντων, όπως ορίζονται στην υπ΄αριθμ. 110988 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β΄ 566/08-05-2006) με περιεχόμενο «Πιστοποίηση Επαγγελματικών Περιγραμμάτων». Αντίστοιχα, το πλαίσιο εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αξιοποιεί στο ακέραιο την «πρώτη ύλη» του επαγγελματικού περιγράμματος και διατυπώνει τις ελάχιστες βασικές προδιαγραφές που προηγούνται του κάθε εκπαιδευτικού σχεδιασμού, ανεξάρτητα από τα ιδιαίτερα θεσμικά του χαρακτηριστικά.

Η δομή, το περιεχόμενο και ο τρόπος παρουσίασης της μελέτης, δίνει τη δυνατότητα αξιοποίησής της από πολλαπλές ομάδες απεύθυνσης, εξυπηρετώντας διαφορετικούς κάθε φορά σκοπούς.

Ειδικότερα, μπορεί να αξιοποιηθεί από:

− εργαζόμενους ή ανέργους, ως εργαλείο πληροφόρησης για το επάγγελμα ή περιγραφής και τεκμηρίωσης των γνώσεων/δεξιοτήτων/ικανοτήτων τους,

− υπηρεσίες απασχόλησης και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας, κατά την παροχή των υπηρεσιών τους,

− φορείς εκπαίδευσης/κατάρτισης, για να προσαρμόσουν τα προγράμματά τους,

− επιχειρήσεις, για να περιγράψουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις δεξιότητες και τα προσόντα των εργαζομένων στις σχετικές θέσεις εργασίας.

Η μελέτη ακολουθεί ένα δομημένο πρότυπο με συγκεκριμένες μεθοδολογικές προδιαγραφές που ορίζονται στις Προδιαγραφές Εκσυγχρονισμένης Μεθοδολογίας, Προτύπων και Εργαλείων Εκπόνησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων και Πλαισίων Προδιαγραφών Προγραμμάτων2, οι οποίες εγκρίθηκαν με την υπ’ αριθμ. ΓΔ/12832/15-04-21 Απόφαση της υπ’ αριθμ. 443ης/14-04-21 Συνεδρίασης του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.

Συγκεκριμένα, η μελέτη εμπεριέχει: i) την εισαγωγή, ii) τη σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος, iii) την ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος, iv) τη βιβλιογραφία και v) το Πλαίσιο Εκπαιδευτικών Προδιαγραφών Προγραμμάτων.

i) Η εισαγωγή προσδιορίζει αδρά το περιεχόμενο της μελέτης και τον τρόπο αξιοποίησής της.

ii) Η σύνοψη του επαγγελματικού περιγράμματος παρουσιάζει περιληπτικά τις βασικές πληροφορίες της ανάλυσης του επαγγέλματος.

iii) Η ανάλυση του επαγγελματικού περιγράμματος περιλαμβάνει τις παρακάτω ενότητες:

• Ενότητα Α: Τίτλος και ορισμός του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Β: Ανάλυση του επαγγέλματος / ειδικότητας – «προδιαγραφές».

• Ενότητα Γ: Απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την άσκηση του επαγγέλματος / ειδικότητας.

• Ενότητα Δ: Προτεινόμενες διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

• Ενότητα Ε: Ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων.

Στην Ενότητα Α καταγράφονται οι γενικότερες συνθήκες άσκησης του επαγγέλματος, οι τεχνολογικές και άλλες αλλαγές που το επηρεάζουν, οι προοπτικές του επαγγέλματος στην αγορά εργασίας και των κλάδων δραστηριότητας στους οποίους ασκείται, καθώς και οι ρυθμίσεις που ισχύουν σχετικά με την άσκησή του.

Στην Ενότητα Β αποτυπώνεται το περιεχόμενο του επαγγέλματος. Αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ έως ΚΕΛν), κάθε ΚΕΛ αναλύεται σε Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και κάθε ΕΕΛ σε Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Για κάθε ΕΕΛ προσδιορίζονται τα Κριτήρια Επαγγελματικής Ανταπόκρισης (ΚΕΑ) και το Εύρος Εφαρμογής (ΕυΕ) της.

Στην Ενότητα Γ αναλύονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εκτέλεση κάθε ΕΕΛ.

Στην Ενότητα Δ καταγράφονται οι διαδρομές για την απόκτηση των απαιτούμενων προσόντων.

Στην Ενότητα Ε αποτυπώνονται οι ενδεικτικοί τρόποι αξιολόγησης των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων.

iv) Στη βιβλιογραφία παρατίθενται βιβλία, άρθρα κ.λπ. πάνω στα οποία στηρίζεται η συγγραφή των ενοτήτων του επαγγελματικού περιγράμματος ενώ, παράλληλα, συνιστούν προτάσεις για περαιτέρω μελέτη και εμβάθυνση στο αντικείμενο ή στο επάγγελμα.

Για την ανάπτυξη της παρούσας μελέτης συστάθηκε ομάδα εργασίας στην οποία συμμετείχαν ο κος Νικόλαος Αρκουλής (συγγραφέας), ο κος Βλάσιος Κουτσούκος (εμπειρογνώμοναςεκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής οργάνωσης εργαζομένων, εν προκειμένω της ΓΣΕΕ), ο κος Νικόλαος Πέππας (εμπειρογνώμοναςεκπρόσωπος αντιπροσωπευτικής εργοδοτικής οργάνωσης, εν προκειμένω της ΓΣΕΒΕΕ) ο κος Ανδρέας Τογαντζής (εμπειρογνώμονας επαγγέλματος) και οι κ.κ. Αναστασία Αυλωνίτου και Γεωργία Μιχαλοπούλου (σύμβουλοι επαγγελματικού περιγράμματος)

Η τελική σύνθεση του Επαγγελματικού Περιγράμματος πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα με την υποστήριξη των επιστημονικών στελεχών του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κ.κ. Γεωργίας Μιχαλοπούλου και Κωνσταντίνας Λουλούδη υπό την επιστημονική εποπτεία του Εκτελεστικού Διευθυντή του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ κου Παρασκευά Λιντζέρη.

^{1 Όπου στο κείμενο του επαγγελματικού περιγράμματος αναφέρεται ο όρος «Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης» ή το αρκτικόλεξο «Ι.Ε.Κ.», νοούνται οι Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης ή το αρκτικόλεξο «Σ.Α.Ε.Κ.», αντίστοιχα. Σχετ. παρ.2, άρθρο 3 του ν. 5082/2024 (Α’9).}

^{2 Καραλής, Θ., Μαρκίδης, Κ., Βαρβιτσιώτη, Ρ., Νάτσης, Π., Καρατράσογλου, Ι., Παπαευσταθίου, Κ., Γούλας, Χ., & Λιντζέρης, Π. (2021) Μεθοδολογικές προσεγγίσεις ανάπτυξης επαγγελματικών περιγραμμάτων και πλαισίων εκπαιδευτικών προδιαγραφών προγραμμάτων. Αθήνα: ΙΝΕ ΓΣΕΕ.}

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Ο «Τεχνικός Μηχανών Θαλάσσης» είναι ο εξειδικευμένος τεχνικός, ο οποίος έχει τις γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες να εκτελεί (αυτόνομα ή συνεργατικά), υπεύθυνα και εμπρόθεσμα τις εργασίες που προκύπτουν κατά την κατασκευή, επισκευή, συντήρηση και τον έλεγχο της καλής λειτουργίας των μηχανών θαλάσσης και σκαφών αναψυχής. Πιο συγκεκριμένα, οργανώνει και προετοιμάζει το χώρο της εργασίας του, συναρμολογεί και αποσυναρμολογεί κάθε τμήμα της μηχανής και των παρελκόμενων (εποπτεία, έλεγχος, μετάδοση, πρόωση κλπ) αυτής ή του σκάφους αναψυχής, ελέγχει την κατάσταση των διαφόρων τμημάτων της μηχανής ή του σκάφους, γενικότερα, συντηρεί και ρυθμίζει τη μηχανή, αντικαθιστά όποιο εξάρτημα δυσλειτουργεί, τοποθετεί τη μηχανή και τους παρελκόμενους μηχανισμούς στο σκάφος και κάνει οποιεσδήποτε ρυθμίσεις χρειάζονται για την καλή λειτουργία τους, χρησιμοποιώντας τα μηχανολογικά, ηλεκτρολογικά, ηλεκτρονικά και ναυπηγικά σχέδια. Για την επιτυχή εκτέλεση των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων μελετά και συμβουλεύεται αντίστοιχα εγχειρίδια επισκευής και συντήρησης, χρησιμοποιεί σωστά τα εργαλεία, τα όργανα και τις συσκευές, που απαιτούνται για τη συντήρηση και επισκευή της μηχανής των σκαφών αναψυχής, καθώς και των εγκαταστάσεών της (ΚΕΚ ΓΣΕΒΕΕ )

Για την άσκηση του επαγγέλματος δεν απαιτείται ειδική άδεια εργασίας. Ο Τεχνικός Μηχανών Θαλάσσης μπορεί να εργαστεί σε δική του επιχείρηση, σε συνεταιριστική ή ως υπάλληλος σε ιδιωτική ή δημόσια επιχείρηση και από νεοεισερχόμενος (επίπεδο L – 0 Trainee) μπορεί να εξελιχθεί σε Βοηθός Τεχνίτη, (επίπεδο L – 1 skilled), σε Τεχνίτης (επίπεδο L – 2 proficient) και σε Αρχιτεχνίτης – Εργοδηγός (επίπεδο L – 3 senior) (ISO 17024).

Συνοπτικά, ο Τεχνικός Μηχανών Θαλάσσης είναι αρμόδιος για:

− την οργάνωση του χώρου εργασίας και την προμήθεια υλικών και εργαλείων,

− τη συντήρηση, τη διάγνωση και την επισκευή βλαβών,

− την τοποθέτηση όλων των τύπων μηχανών θαλάσσης.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

− Χώρος συνεργείου μηχανών θαλάσσης (στεγασμένος ή μη)

− Χώρος ( ) φύλαξης σκαφών (στεγασμένος ή μη)

− Ναυπηγείο σκαφών (στεγασμένο ή μη)

− Σκάφος (ελλιμενισμένο ή εν πλω)

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ

Για την άσκηση επαγγέλματος δεν απαιτείται ειδική άδεια εργασίας. Ο Τεχνικός Μηχανών Θαλάσσης εργάζεται σε στεγασμένο χώρο του συνεργείου ή σε χώρο φύλαξης σκαφών ή στον χώρο του μηχανοστασίου του σκάφους.

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Δεν υφίστανται

^{3 Στην παρούσα μελέτη η φράση «Τεχνικός Μηχανών Θαλάσσης» αναφέρεται και στα δύο φύλα. Το αρσενικό γραμματικό γένος χρησιμοποιείται για καθαρά πρακτικούς λόγους.} 

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Εργοδοτική εκπροσώπηση

• Σε πρωτοβάθμιο επίπεδο το Σωματείο Ελλήνων Μηχανικών και Επισκευαστών Εξωλέμβιων Μηχανών και Μηχανών Θαλάσσης Μικρών Σκαφών Αναψυχής (Σ.Ε.Μ.Ε.Ξ., https://semex.gr/) είναι μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο, μία Επαγγελματική Οργάνωση με κύριο μέλημά της την κατοχύρωση, προάσπιση και προστασία των συμφερόντων των επαγγελματιών που ασχολούνται με τη συντήρηση και επισκευή εξωλέμβιων μηχανών και μηχανών θαλάσσης για μικρά σκάφη αναψυχής. Ιδρύθηκε το 1997 και σήμερα αποτελεί το ν μοναδικό συνδετικό κρίκο μεταξύ των, ανά την Ελλάδα, μηχανικών εξωλέμβιων μηχανών και μηχανών θαλάσσης, οι περισσότεροι των οποίων είναι και μέλη του. Τα μέλη του, με τις υπηρεσίες συντήρησης – επισκευής σε μηχανές μικρών σκαφών κάθε μορφής που παρέχουν, εξυπηρετούν τον ναυταθλητισμό, τον τουρισμό, τις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας, τις υπηρεσίες του Λιμενικού Σώματος κ.λπ
• Σε δευτεροβάθμιο επίπεδο τα σωματεία – σύλλογοι ανήκουν κυρίως σε δυο Ομοσπονδίες. Την ΕΟΒΕΑΜΜ (Ενιαία Ομοσπονδία Βιοτεχνιών Επισκευαστών Αυτοκινήτων Μηχανημάτων Μοτοσικλετών, https://eoveamm.gr/?cat=7) με έδρα την Αθήνα (με 54 πρωτοβάθμια σωματεία) και την ΟΒΕΑΜΜΕ (Ομοσπονδία Βιοτεχνιών Επισκευαστών Αυτοκινήτων Μηχανημάτων Μοτοσικλετών Ελλάδος) με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Πολλά σωματεία έχουν ως δεύτερη Ομοσπονδία την Ο.Β.Σ.Α (ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΑΘΗΝΑΣ, https://obsattikis.org/) με έδρα την Αθήνα.
• Σε τριτοβάθμιο επίπεδο τα σωματεία – σύλλογοι καθώς και οι Ομοσπονδίες τους ανήκουν στη Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ, https://www.gsevee.gr/).