Η παρούσα μελέτη αφορά την επικαιροποίηση του επαγγελματικού περιγράμματος «ΦΟΡΤΟΕΚΦΟΡΤΩΤΗΣ ΞΗΡΑΣ-ΛΙΜΕΝΟΣ» σύμφωνα με τη δομή και το περιεχόμενο των  υφιστάμενων περιγραμμάτων, τα οποία προκύπτουν σε συμμόρφωση με τα προβλεπόμενα στο Άρθρο 3 της υπ΄αριθμ. οικ. 110998/2006 (ΦΕΚ Β’/566/08-05-2006) ΚΥΑ περί «Πιστοποίησης Επαγγελματικών Περιγραμμάτων».

Κατά τη διαδικασία επεξεργασίας του συγκεκριμένου περιγράμματος και μετά την εξέταση των δεδομένων της αγοράς εργασίας, τις προτάσεις των εκπροσώπων των εργαζομένων και των εργοδοτών, διαπιστώθηκε ότι το επάγγελμα του φορτοεκφορτωτή συγκεντρώνεται κυρίως σε δύο επαγγελματικούς χώρους με διαφορετικές δραστηριότητες, οι οποίες συγκροτούν τις κύριες επαγγελματικές κατευθύνσεις του επαγγελματικού περιγράμματος. Η πρώτη κατεύθυνση είναι αυτή του φορτοεκφορτωτή λιμένος και η δεύτερη επαγγελματική κατεύθυνση είναι αυτή του φορτοεκφορτωτή ξηράς.

Σύμφωνα με την παράγραφο β’ του Άρθρου 1 του Ν. 4455/2017, όπως ισχύει, ως φορτοεκφορτωτικές εργασίες διακίνησης φορτίου στον λιμένα νοούνται η οργάνωση και η διακίνηση των φορτίων μεταξύ των πλοίων που μεταφέρουν το φορτίο και της ξηράς, είτε πρόκειται για εισαγωγή και εξαγωγή είτε για διαμετακόμιση του φορτίου, στην οποία συμπεριλαμβάνονται η επεξεργασία, η διακίνηση και η προσωρινή αποθήκευση του φορτίου στον αντίστοιχο τερματικό σταθμό μεταφοράς φορτίου και η οποία σχετίζεται άμεσα με τη μεταφορά του φορτίου,
με την εξαίρεση της αποθήκευσης, της αποσυσκευασίας, της ανασυσκευασίας ή κάθε άλλης υπηρεσίας προστιθέμενης αξίας που σχετίζεται με το διακινούμενο φορτίο (αποθηκευτικοί χώροι των εταιρειών).

Σύμφωνα με την παράγραφο γ’ του άρθρου 1 του Ν. 4455/ 2017, ως φορτοεκφορτωτικές εργασίες διακίνησης των φορτίων στην ξηρά νοούνται η οργάνωση και διακίνηση των  εξειδικευμένων και ειδικών ή επικίνδυνων φορτίων από το σημείο εναπόθεσης ή αποθήκευσης προς τα μεταφορικά μέσα και από τα μεταφορικά μέσα στους χώρους εναπόθεσης και αποθήκευσης (κεντρικές αγορές, εμπορευματικοί σταθμοί), με την εξαίρεση της αποθήκευσης, της αποσυσκευασίας, της ανασυσκευασίας ή κάθε άλλης υπηρεσίας προστιθέμενης αξίας που σχετίζεται με το διακινούμενο φορτίο (αποθηκευτικοί χώροι των εταιρειών).

Το επάγγελμα των φορτοεκφορτωτών εντάσσεται σε έναν από τους πιο δυναμικούς και κρίσιμους κλάδους της οικονομίας· αυτόν της μεταφοράς, διακίνησης και αποθήκευσης προϊόντων.

Στην Ελλάδα το συγκεκριμένο επάγγελμα, το οποίο εντάσσεται στον τομέα των μεταφορών δέχεται πολλαπλές πιέσεις, κυρίως εξαιτίας της χρήσης διάφορων μηχανικών μέσων φορτοεκφόρτωσης. Ωστόσο πρόκειται για αναγκαίο στην αγορά εργασίας επάγγελμα, το οποίο εξελίσσεται ταυτόχρονα με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, τη δημιουργία σύγχρονων εμπορευματικών κέντρων και την εισαγωγή προηγμένων συστημάτων στην αλυσίδα μεταφοράς, διακίνησης και διανομής προϊόντων και αγαθών.

Η περιγραφή του επαγγέλματος του φορτοεκφορτωτή ήταν καταγεγραμμένη σε νομοθετικές διατάξεις, οι οποίες ίσχυαν για σχεδόν οκτώ δεκαετίες (ΚΝ 5167/32, ΝΔ 1254/49, Ν. 3239/55, Ν. 1082/80) και οι οποίες ρύθμιζαν το επάγγελμα. Το επάγγελμα του φορτοεκφορτωτή τα τελευταία χρόνια (2011-2016) είχε επιπλέον ρυθμιστεί και προσδιοριστεί μέσα από μία σειρά νομοθετικών διατάξεων, οι περισσότερες εκ των οποίων, όμως, έχουν καταργηθεί και έχουν αντικατασταθεί από πλέον πρόσφατο θεσμικό πλαίσιο. Η δυναμική και η σημαντικότητα του επαγγέλματος καθώς και η ανάγκη για περαιτέρω αναβάθμιση του, ώστε να εξαλειφθούν οι όποιες στρεβλώσεις, επιβεβαιώνονται και από το γεγονός ότι μόλις πρόσφατα το 2017 εκδόθηκε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο και πιο συγκεκριμένα ο Ν. 4455/23 Φεβρουαρίου 2017/ΦΕΚ 22/τ. Α’, «Εθνικό Μητρώο Φορτοεκφορτωτών, Εθνικό Μητρώο Ιδιωτικών Φορέων Κοινωνικής Φροντίδας και άλλες διατάξεις», το οποίο συμπληρώνει και τροποποιεί το μέχρι πρόσφατο ισχύον θεσμικό πλαίσιο προς την κατεύθυνση της περαιτέρω αναβάθμισης και ρύθμισης του επαγγέλματος.

Πιο συγκεκριμένα, και σύμφωνα με τον Ν. 4455/2017 καταργούνται οι παράγραφοι 1 έως 8 και 10 της υποπαραγράφου ΙΑ.7 της παρ. ΙΑ΄ του άρθρου 1 του Ν. 4093/2012 (Α΄ 222), καταργούνται οι υπουργικές αποφάσεις 9944/734 (Β΄1104), 460/15662 (Β΄1225), 15107/437 (Β΄1230), 9296/300 (Β΄749) καταργούνται και αντικαθίστανται κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος, καθώς και κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που είναι αντίθετη με τις διατάξεις του Νόμου.

Με τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις, το επάγγελμα των φορτοεκφορτωτών απελευθερώνεται και τίθενται σημαντικές βάσεις για την αναβάθμισή του, αφού πλέον η άσκηση του επαγγέλματος προϋποθέτει, στις περισσότερες των περιπτώσεων, εκπαίδευση και πιστοποίηση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων, αλλά και συγκεκριμένη επαγγελματική εμπειρία των ατόμων που ασχολούνται νόμιμα με φορτοεκφορτωτικές εργασίες. Ειδικότερα, σχετικά με το περιεχόμενο της κατάρτισης και τη διαδικασία πιστοποίησης των Φορτοεκφορτωτών Λιμένος και Ξηράς, το πλέον πρόσφατο νομοθετικό πλαίσιο είναι η ΚΥΑ 228536/ΦΕΚ 12/τ. Β΄/ 10.01.2018.

Η επικαιροποίηση του συγκεκριμένου επαγγελματικού περιγράμματος έρχεται να ευθυγραμμίσει το υπάρχον πιστοποιημένο επαγγελματικό περίγραμμα με το τελευταίο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και τις πρόσφατες εξελίξεις στον χώρο του επαγγέλματος, καθώς η μετέπειτα θεσμοθέτηση των πιθανών εκπαιδευτικών διαδρομών αναμένεται να προσδιορίσει με μεγαλύτερη σαφήνεια το περιεχόμενο και το πλαίσιο λειτουργίας και να συντελέσει στην ομαλή λειτουργικότητα και ανάπτυξη του επαγγέλματος του φορτοεκφορτωτή.

Στο πλαίσιο της επικαιροποίησης του επαγγελματικού περιγράμματος επιχειρήθηκε η εξασφάλιση της όσο το δυνατόν μεγαλύτερης συναίνεσης, μέσω της συγκρότησης ομάδας εργασίας, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι των εργαζομένων και των εργοδοτών στο επάγγελμα. Επίσης, με την επικαιροποίηση εισάγεται για πρώτη φορά και το επίπεδο επαγγελματικής ιεραρχίας, ακολουθώντας τα Μητρώα Α και Β, του Εθνικού Μητρώου Φορτοεκφορτωτών, όπως αυτά έχουν καθοριστεί σύμφωνα με το πρόσφατο θεσμικό πλαίσιο.